Het BCG-vaccin, een oud vaccin dat oorspronkelijk gemaakt is tegen tuberculose, heeft een algemene stimulerende werking op het immuunsysteem. Het werkt daardoor effectief preventief tegen meerdere ziekten – mogelijk ook tegen het coronavirus. Het wordt veel aan kinderen gegeven, maar in een dubbelblind gerandomiseerde klinische studie, een samenwerking tussen Radboudumc en de Universiteit van Athene, is aangetoond dat ook ouderen er baat bij hebben. Dit meldt Radboudumc.
Het Bacille Calmette-Guérin (BCG-vaccin) is het meest ontvangen vaccin ter wereld. Oorspronkelijk is het bedoeld als behandeling van tuberculose, maar later werd duidelijk dat het een langdurige, algemene boost aan het aangeboren immuunsysteem geeft. Het vaccin bleek daardoor ook werkzaam tegen andere aandoeningen en voor het verlagen van sterfte. In het Radboudumc doet hoogleraar Mihai Netea onderzoek naar het effect dat trained immunity wordt genoemd.
Twee jaar geleden is zij gestart om aan te tonen of vaccinatie met BCG in kwetsbare ouderen zou kunnen beschermen tegen infecties. Patiënten ouder dan 65 jaar die werden opgenomen in het ziekenhuis zijn gerandomiseerd om BCG of een placebo krijgen bij hun ontslag.
Minder infecties onder ouderen met BCG-vaccin
Er was een verschil waar te nemen: van de placebogroep kreeg 42,3 procent een infectie, terwijl dat bij slechts 25 procent van de BCG-groep het geval was. Ook bleef een infectie langer uit: de met BCG gevaccineerde ouderen kregen gemiddeld 16 weken na de vaccinatie hun eerste infectie, tegenover elf weken voor de placebogroep. De belangrijkste observatie was vooral dat BCG tegen luchtweginfecties kon beschermen. Ouderen die hiermee gevaccineerd waren, hadden 80 procent minder luchtweginfecties dan ouderen die het placebo hadden gekregen. Er was geen verschil in bijwerkingen te zien.
Bescherming tegen luchtweginfecties
Hoewel de meeste bescherming lijkt te zijn geweest tegen luchtweginfecties van (waarschijnlijk) virale oorsprong, is hiermee nog niet aangetoond of het ook werk tegen corona, vanwege de lage aantallen van corona-infecties in deze studie. Wel laat het zien dat het BCG-vaccin in ieder geval veilig is om te geven aan ouderen, en dat het hen kan beschermen tegen diverse infecties. Er lopen meerdere studies die wel specifiek naar de effecten van dit vaccin op corona kijken. Pas als de resultaten hiervan bekend zijn, valt een antwoord te geven op de vraag of BCG ook tegen corona kan beschermen.
“Op basis van deze resultaten heeft het ministerie van Volksgezondheid aangegeven vervolgonderzoek van deze onderzoekers graag te willen ondersteunen. Het ministerie heeft inmiddels aan ZonMw gevraagd dit vervolgonderzoek naar de effecten van BCG-vaccinactie onder kwetsbare ouderen op te nemen als urgent traject in de onderzoeksprogrammering voor COVID-19”, aldus het ministerie van Volksgezondheid.
Door: Nationale Zorggids
