Specialist ouderengeneeskunde in opleiding Milly van der Ploeg liet deskundigen en patiënten discussiëren over het nut van preventieve medicatie tegen hart- en vaatziekten en wanneer deze middelen erger zijn dan de eventuele kwaal. Het is op dit moment namelijk nog niet duidelijk hoe het gebruik van cholesterolverlagers, bloedverdunners en bloeddrukverlagers uitpakt bij mensen boven de 80, die vaak al andere chronische gezondheidsklachten hebben. Dit meldt ZonMw.
Deze kennis is nodig om bij het voorschrijven van deze medicatie een goede afweging te kunnen maken. Dat is des te belangrijker omdat deze medicijnen bijwerkingen kunnen hebben. Die spelen een grotere rol naarmate mensen ouder en minder gezond worden. Van der Ploeg noemt als voorbeelden spierklachten bij cholesterolverlagers of statines, en een verhoogd risico om te vallen bij bloeddrukverlagers.
“Dan kan het effect op een gegeven moment nadeliger worden dan de veronderstelde voordelen. Om de balans tussen die voors en tegens gaat het. Het zijn preventieve medicijnen, bedoeld om aandoeningen te voorkomen waarvan onzeker is of iemand die ook echt zal krijgen.”
Internationale richtlijnen
Het zou ideaal zijn om de effecten van deze medicijnen onder ouderen daadwerkelijk te onderzoeken, beaamt Van der Ploeg. Omdat dat niet haalbaar was, verzamelde zij met literatuuronderzoek wat er wel bekend is over het gebruik van deze medicijnen bij 80-plussers en wat de (internationale) richtlijnen hierover zeggen. Deze informatie legde ze voor aan een panel van ziekenhuisspecialisten, verpleeghuisartsen, huisartsen, apothekers, een medisch-ethicus en ouderen zelf. In een paneldiscussie bespraken zij aan de hand van patiëntkenmerken zoals gezondheid en levensverwachting wanneer ze gebruik van deze medicijnen nog wel geëigend vonden en wanneer niet meer.
Drie ouderen werd ook om hun mening gevraagd en de antwoorden waren divers. Waar de een vond dat stoppen of niet voorgeschreven krijgen voelt als opgegeven worden, wilde de ander geen medicijnen slikken als er geen bewijs is.
Keuzehulp met twee uitersten
Omdat ook de internationale richtlijnen nauwelijks advies hebben over stoppen met – bijvoorbeeld – cholesterolverlagers, heeft ze een keuzehulp gemaakt; een schaal met twee uitersten. “Zit een oudere meer aan de ene kant van de schaal, dan is het zinvol om met de medicijnen te starten. Aan het andere uiterste is het zinvol om te stoppen of niet te starten. Via een kleurenschema dat verschuift van groen naar geel, oranje en rood kan de arts samen met de patient tot een keuze komen.
Door: Nationale Zorggids
