De SFK telt maandelijks ruim 4 miljoen verstrekkingen van geneesmiddelen die onder het preferentiebeleid vallen. Verzekeraar Zilveren Kruis is hierbij buiten beschouwing gelaten, omdat deze verzekeraar in 2022 naast preferentiebeleid nog ander prijsbeleid voerde. Ook verstrekkingen via een geïndividualiseerde distributievorm (GDV) zijn buiten beschouwing gelaten, omdat apothekers bij de middelenkeuze (mede) afhankelijk zijn van hun GDV-leverancier.

 

Van de verstrekkingen binnen het preferentiebeleid telde de SFK in 2022 maandelijks gemiddeld 490.000 (12 procent) verstrekkingen die niet-preferent waren. Hier werd in beginsel dus wel een verstrekking van een preferent middel verwacht. Apothekers kunnen een tweetal redenen voor deze afwijking in hun apotheeksysteem vastleggen: medische noodzaak (MN) of logistieke noodzaak (LN). In de eerste drie maanden van 2023 steeg dit aantal afwijkingen met een derde naar ruim 650.000 (15 procent) maandelijkse afwijkingen.

 

Van deze afwijkingen was de vastgelegde reden in 2022 in gemiddeld 62 procent LN, tegenover 38 procent MN. Vanaf november 2022 steeg deze verhouding naar méér LN en daarmee minder MN. In januari 2023 was bij 77 procent van de verstrekkingen waar werd afgeweken een logistieke reden de oorzaak.

Van alle preferente en niet-preferente verstrekkingen samen (totaal preferentiebeleid) was in 2022 gemiddeld per maand 3,7 procent van de verstrekkingen een afwijking van het preferentiebeleid vanwege MN. In het eerste kwartaal van 2023 lag dit op gemiddeld 3,4 procent. In absolute zin bleef het gemiddeld aantal om medische redenen afwijkende verstrekkingen stabiel. Daartegenover staat een absolute en relatieve stijging van het aandeel LN: van gemiddeld 6,2 procent in 2022 naar gemiddeld 9,7 procent in het eerste kwartaal van 2023. Daarmee zorgen vooral beschikbaarheidsproblemen van preferent aangewezen geneesmiddelen ervoor dat apothekers moeten afwijken van het preferentiebeleid.