Nederlanders gebruiken steeds meer en duurdere zorg. Als dat zo doorgaat, kost dat de burger over 40 jaar bijna drie keer zo veel als nu. En dan moet één op de drie mensen in de zorg werken, vergeleken met één op de zeven nu. We moeten dan bijna onze hele welvaartsgroei inzetten voor de stijgende zorgkosten. Dat vraagt steeds meer solidariteit van burgers. En gaat ten koste van andere maatschappelijke doelen. Bovendien leidt de toenemende zorgvraag nu al tot negatieve effecten. Zo zijn er forse personeelstekorten in de zorg. En hoewel grote delen van de zorg goed functioneren, staat in sommige sectoren de kwaliteit en toegankelijkheid onder druk. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid adviseert de regering om op een andere manier zorgbeleid te maken. Dit meldt WRR.
Ook adviseert de WRR de regering om zich actiever op te stelen. Grenzen aan financiële middelen, mensen en maatschappelijk draagvlak maken dit onvermijdelijk. De WRR noemt dat financiële, personele en maatschappelijke houdbaarheid. De zorg is alleen houdbaar als deze drie aspecten op peil en in balans met elkaar zijn.
Scherpe inhoudelijke keuzes
Daarvoor zijn scherpe inhoudelijke keuzes nodig en moet de politiek dus prioriteiten stellen, aldus de WRR. Alleen efficiënter werken volstaat niet meer. Het accent van zorgbeleid ligt nu te vaak op financiële houdbaarheid alleen. Mede daardoor zijn in kwetsbare sectoren van de zorg – zoals delen van de geestelijke gezondheidszorg en de jeugdzorg – kwaliteit en toegankelijkheid zwaar onder de maat geraakt. “We moeten beter kiezen waar onze prioriteiten in de zorg liggen. Die keuzes moeten gericht zijn op verbetering van de (gezonde) levensverwachting, op versterking van kwaliteit en toegankelijkheid en op de balans tussen mensen, middelen en maatschappelijk draagvlak”, aldus de WRR.
Aanbevelingen
De Raad wil dat de samenleving wordt voorbereid op toenemende schaarste in de zorg en de noodzaak van keuzes. Vereiste daarbij is dat de stem van de burger wordt gehoord. Verder moet de politiek weer greep op de zorguitgaven krijgen. Dat betekent dat deze behandeld moeten worden net als andere overheidsuitgaven. Groei van zorg mag geen automatisme blijven. De politiek is ook aan zet om preventie vanuit alle departementen een vooraanstaande rol te laten spelen. Dat kan zorg voorkomen en draagt bij aan een verbetering van de (gezonde) levensverwachting. De Raad adviseert ook beter af te bakenen welk deel van de zorg uit publieke middelen moet worden betaald en dat vereist dat Nederland beter onderzoekt welke vormen van de zorg goed werken en welke niet. En het vereist een heldere rolverdeling tussen politiek, toezichthouders en zorginkopers.
Door: Nationale Zorggids
