Verkiezingsprogramma’s 2023: dit gaat er gebeuren voor zorgpersoneel

Nog geen drie jaar na de laatste verkiezingen staan op 22 november 2023 de Tweede Kamerverkiezingen weer op het programma. Iedere week delen we standpunten over diverse sectoren in de zorg. Deze week geen sector, maar een allesomvattend onderdeel: het zorgpersoneel. Zonder personeel geen zorg. En dat is dan ook het grootste probleem in alle sectoren: de tekorten aan gekwalificeerde zorgmedewerkers. Wat beloven de politieke partijen deze Tweede Kamerverkiezingen voor deze belangrijke mensen? Welke veranderingen zijn er volgens hen nodig? 

VVD

• De huisarts krijgt meer tijd voor patiënten
• VVD neemt de landelijke regie om de zorg stevig te vereenvoudigen, zoals het versimpelen van verantwoordingseisen van verzekeraars en schrappen van dubbele uitvragen door toezichthouders
• Digitale zorgdiensten en technologie die de zorg beter inrichten, kwaliteit van leven verbeteren of werk uit handen nemen maakt VVD definitief onderdeel van de zorgverlening
• VVD steunt de ontwikkeling van een aparte arbeidsvoorwaardenregeling voor verpleegkundigen en verzorgenden. Dit verbetert afspraken over salaris, zeggenschap en groeikansen. Ook wordt daarmee werken in de verschillende zorgsectoren makkelijkerDe autonomie van verpleegkundigen wordt versterkt, de herverdeling van taken gestimuleerd en er komen nieuwe doorstroommogelijkheden voor brede inzetbaarheid van zorgmedewerkers 
• Werkgevers worden gehouden aan de wettelijke zeggenschap voor zorgmedewerkers
• Vaste zorgmedewerkers die extra willen werken, moeten kunnen rekenen op een meerurenbonus
• VVD versterkt de afspraken met werkgevers om werken in vaste dienst aantrekkelijker te maken, met uitdagende functies en meer inspraak op roosters
• Zorgopleidingen worden vernieuwd, waarbij er meer nadruk komt op werken met werk-ontlastende technologie en aandacht is voor zorgberoepen in de wijk
• De kloof tussen medisch-specialisten, artsen en verpleegkundigen op de werkvloer wordt verkleind

D66

• Er komt meer geld voor mensen in de verpleging en verzorging. Ook werkgevers en werknemers moeten met elkaar kijken naar de cao’s, functiewaardering en -differentiëring in de zorg. De ruimte voor loonstijging in de zorg is gekoppeld aan de loonstijging in de marktsector. D66 garandeert dat dit zo blijft
• Daar waar acute personeelstekorten zijn, moeten zorgaanbieders en de overheid werken aan betere werkomstandigheden en ondersteuning van zorgprofessionals
• De overheid stimuleert werkgevers om mensen inspraak te geven in het werkrooster, opleidingen aan te bieden en meer variatie in vaste contracten mogelijk te maken
• In de coronacrisis zijn goede voorbeelden ontstaan als het gaat om het uitwisselen van personeel tussen zorginstellingen in een regio. Dat moet in de toekomst makkelijk worden zodat zorgprofessionals (tijdelijk) op andere plekken kunnen werken bijvoorbeeld door in dienst te zijn van een regionale zorgorganisatie in plaats van één enkele zorgaanbieder. Fiscale en juridische belemmeringen die dit in de weg zitten, lost D66 op
• De administratieve lasten worden beperkt. Waar zorgverleners worden belast met extra administratieve regels gaat het principe  ‘waar er een regel bij komt moet er ook één weg’ gelden. Het werkplezier van zorgprofessionals is gebaat bij meer vertrouwen op hun professionaliteit en motivatie
• Door slimmer op te leiden, bij te scholen of na te scholen zijn zorgprofessionals in staat om gedurende hun carrière over te stappen en andere vormen van zorg aan te bieden. Denk bijvoorbeeld aan verpleegkundigen modulair opleiden voor de acute zorg. Deze vorm van slim opleiden wordt gestimuleerd zodat mensen langer in de zorg kunnen blijven werken
• Om regionale spreiding van zorgprofessionals beter te waarborgen is het van belang (huis)artsen in opleiding beter over het land te verspreiden. Hierbij moet rekening worden gehouden met de hoeveelheid mensen die nu en in de toekomst in de diverse opleidingsregio’s wonen
• De inhoud van zorgopleidingen moet rekening houden met de verschuiving van de tweedelijn naar de eerstelijn en met de veranderingen in de demografie
• Mensen met een buitenlands diploma in de gezondheidszorg moeten ook aan de slag kunnen in Nederland

PVV

• Er komen meer handen aan het bed, bijvoorbeeld door het aannemen van nieuw personeel, het aantrekkelijker maken voor de huidige zorgwerknemers om meer uren te werken en het aanpakken van de administratietijd en overhead
• Er moet een zorgcrisisreserve aan zorgmedewerkers komen

CDA

• Er komt een omvangrijke operatie in de gehele zorg om verantwoordingsregels terug te dringen. In de thuiszorg, wijkverpleging, gehandicaptenzorg en de verpleeghuiszorg wordt het zogeheten ‘regelarme werken’ ingevoerd. Op die manier kost administratie minder tijd en blijft er meer tijd over voor het verlenen van zorg
• Er komt een forse opwaardering van het beroep én de zeggenschap van verpleegkundige en verzorgende. Zo gaan verpleegkundigen op gelijk niveau in de ziekenhuisorganisatie besturen als de medische staf
• De uitwisseling van personeel tussen zorgorganisaties en medische instellingen wordt btw-vrij gemaakt en er komt meer ruimte voor regionale samenwerking zonder dat mededingingsregels dit belemmeren
• Er komt een maximumnorm voor het aantal zzp’ers in zorgfuncties. Een verpleegkundige is geen ondernemer en we voorkomen een onnodige tweedeling in zorgfuncties
• Mantelzorgers verdienen meer support door meer praktische ondersteuning en respijtzorg te bieden
• Familieleden die zorg verleenden aan een familielid met een beperking dat is overleden, moeten niet in armoedeval raken. Er is hulp beschikbaar om betaald werk of een basisbaan te krijgen na het verlenen van mantelzorg

SP

• Zorgverleners verdienen betere arbeidsomstandigheden en meer zeggenschap over hun eigen werk. Daarmee wil de SP ook de hoge uitstroom van personeel stoppen.
• Het aantal zzp’ers wordt teruggedrongen en er komt een stop op tijdelijk en/of korte arbeidscontracten
• De lonen gaan omhoog en zorgverleners krijgen meer invloed om onzinnige regels en bureaucratie te schrappen. Zij stellen vast welke zorg nodig is en niet de zorgverzekeraars
• Artsen werken in loondienst
• Zorgbestuurders mogen voortaan niet méér verdienen dan de minister-president
• Er moet een einde komen aan de indicatie- en controlegekte. Dat scheelt heel veel bureaucratie. De Nederlandse Zorgautoriteit en het Centrum Indicatiestelling Zorg kunnen worden afgeschaft. Of iemand zorg nodig heeft en hoeveel, moet vastgesteld worden door de mensen die er het meeste verstand van hebben en het dichtst bij de mensen staan. Zij kennen de situatie en kunnen bijvoorbeeld ook de belasting van mantelzorgers beoordelen. Een indicatie kan prima door de wijkverpleegkundigen, in samenwerking met de huisarts, gesteld worden. Mantelzorg mag niet afgedwongen worden in de indicatie
• Voor zorgverleners en andere cruciale werkers die Long-Covid hebben opgelopen door te blijven werken tijdens de pandemie zorgen we voor een betere regeling die recht doet aan hun situatie
• Voor mensen die werken via het pgb gaat gelden dat opbouw van sociale rechten verplicht wordt. Er moeten dus premies voor pensioen, WW en zorgverzekering worden afgedragen. Ook komt er een mantelzorgcontract: familieleden die hun baan opzeggen om de zorg op zich te nemen en via het PGB een inkomen weten te behouden, krijgen meer zekerheid
• Het huisartsentekort wordt opgelost en de hoge werkdruk bij huisartsen wordt bestreden. Dit kan onder andere door de bureaucratie in de huisartsenzorg te verminderen en de toegang tot specialistische zorg te vergemakkelijken
• Huisartsen worden niet langer betaald op basis van de gedraaide productie. De financiering van huisartsen moet gebaseerd zijn op beschikbaarheid en het abonnementenstelsel, waarbij de huisarts een jaarlijks bedrag per inwoner/patiënt betaald krijgt, aangevuld met een consulttarief

GroenLinks/PvdA

• GL/PvdA investeert structureel in opleidingen, het salaris, de werkomstandigheden, zeggenschap en het perspectief van alle verpleegkundigen, verzorgen en andere directe zorgmedewerkers in de ziekenhuiszorg, thuiszorg, gehandicaptenzorg, jeugdzorg, ggz en de verpleeghuiszorg
• Er komt een grens aan het aantal zzp’ers dat een zorginstelling maximaal mag inhuren
• De medisch specialisten komen in loondienst en dat onder de Wet normering topinkomens (Wnt)
• De huisartsen werken in niet-commerciële groepspraktijken en in samenwerking met nabije ziekenhuizen voor hun ondersteuning
• GL/PvdA dringt de administratielast voor huisartsen terug, er komt structurele bekostiging voor meer tijd voor de patiënt en samen met gemeenten wordt gewerkt aan betaalbare huisvesting voor huisartsenpraktijken
• Het uitkeren van salaris aan zorgondernemers valt onder de regels van de Wnt
• Er komt een einde aan het verantwoordingscircus waarbij zorgverleners aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en aan de verschillende verzekeraars eindeloze verantwoording moeten afleggen. Enkel verantwoording die nodig is voor het tegengaan van ernstige zorgfraude en voor de kwaliteit van zorg blijft bestaan
• De loonachterstand van verpleegkundigen in de verzorging wordt ongedaan gemaakt door de salarissen in de verpleeghuizen en de thuiszorg op zijn minst weer aan te laten sluiten bij andere sectoren. Het werk wordt aantrekkelijker door ervoor te zorgen dat zorgverleners niet langer 30 procent van hun tijd hoeven te besteden aan de verantwoording van hun ‘productie’. Zij krijgen de ruimte om zelf in te schatten wat nodig is voor de mensen die zij verzorgen

Partij voor de Dieren

• Door te investeren in genoeg (vergoede) omscholings- en opleidingsmogelijkheden, de administratieve lasten te verminderen en de kosten te verlagen door zorgprofessionals in loondienst te laten gaan, worden de wachtlijsten en wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg teruggedrongen
• Neurodiversiteit krijgt een plek in opleidingen van ggz-hulpverleners
• Minder patiënten per huisarts geeft de huisarts ruimte om langere consulten in te plannen zodat patiënten echt gehoord kunnen worden. De normpraktijk (het aantal patiënten per huisarts) wordt verlaagd
• PvdD investeert flink in zorgverleners: er komt ruimte voor (bij)scholing en goede arbeidsvoorwaarden. De salarissen gaan omhoog. Zorgmedewerkers krijgen meer te zeggen over de inhoud van hun werk en werkroosters. Zo wordt het ook voor jongeren aantrekkelijker om een baan in de zorg te kiezen én er ook te blijven
• Medisch specialisten komen in loondienst
• Er komt meer capaciteit in de zorg. Meer ic-bedden, apparatuur, en vooral meer personeel zorgen voor een algeheel betere zorg en kunnen een eventuele ziekte-uitbraak beter opvangen
• De specialisering binnen ziekenhuizen is vaak te ver doorgeslagen. PvdD zorgt voor meer generalistische ziekenhuisartsen en spoedeisendehulpartsen, die de hele patiënt zien
• Er komt meer aandacht voor diversiteit binnen zorgopleidingen, zorgbehandelingen en bij medicijnontwikkeling

ChristenUnie

• De ChristenUnie investeert 200 miljoen om ervoor te zorgen dat de huisartsenzorg blijft zoals het bedoeld is: dichtbij en toegankelijk. Mensen gaan met allerlei problemen naar de huisarts. Meer tijd voor de patiënt bij de huisarts levert betere zorg op en voorkomt meer specialistische zorg. Het extra geld kan worden gebruikt om huisartsenpraktijken te ontlasten met administratieve en financiële ondersteuning door regionale huisartsenorganisaties zodat er meer tijd is voor patiëntcontact
• Er zijn meer huisartsen nodig. Er moet structureel meer aandacht komen voor het beroep van huisarts en andere artsenberoepen buiten het ziekenhuis zodat meer studenten hiervoor kiezen
• Het herregistratiesysteem voor artsen wordt een eenvoudiger en het wordt makkelijker voor artsen om zich om te scholen tot huisarts
• Voor veel professionals is de klinische en acute zorg steeds minder aantrekkelijk om te werken vanwege de enorme verantwoordingsdruk. Dit leidt tot grote tekorten in de klinische en acute ggz. Dat moet anders: vertrouwen in de professionaliteit van zorgverleners wordt het uitgangspunt
• Alle medisch specialisten komen in loondienst
• Het aantal zzp’ers in de (langdurige) zorg dringt ChristenUnie terug omdat dit negatief uitpakt op de kwaliteit van zorgverlening
• Veel regels zijn onnodig. CU kiest voor vertrouwen en voorkomen van onnodige registraties. Daarbij kijkt de partij ook kritisch naar de toetsmethodes

Forum voor Democratie 

• FvD wil minder bureaucratie door ‘ontregel de zorg’ en afschaffen van de vinkjescultuur. Kwaliteit wordt weer leidend
• Concurrerende arbeidsvoorwaarden moeten de zorg werk aantrekkelijk maken voor werknemers
• In plaats van maatschappen gaan de medisch specialisten weer in loondienst
• Er komt een structurele salarisverhoging voor verzorgenden en verpleegkundigen, en ze krijgen betere arbeidsvoorwaarden
• In huisartsenpraktijken moet een stabiel relatie tussen arts en patiënt zijn, met voldoende tijd voor de patiënt

BBB

• BBB wil dat overbodige taken op aangeven van de huisartsenvereniging worden geschrapt. Taken kunnen alleen naar de huisartsenpraktijk worden overgedragen als er voldoende ondersteuning en middelen zijn, of als andere taken vervallen. De ‘meer tijd voor de patiënt’ wordt structureel gefinancierd. Investeren in de huisarts leidt tot kostenbesparing verderop in de keten
• Samen met gemeenten zorgt BBB voor geschikte en betaalbare huisvesting voor huisartsen in elk dorp en/of wijk. Zo heeft iedereen de mogelijkheid tot een huisarts in de buurt
• De apotheekhoudende huisarts blijft
• Zorgverzekeraars leggen de autonomie weer bij de deskundige en ervaren zorgprofessional. De zorgverlener bepaalt wat passende zorg is en niet de zorgverzekeraar
• Zorgverzekeraars bieden vergelijkbare vergoedingen aan BIG-geregistreerde zorgverleners. Het verschil tussen gecontracteerde en ongecontracteerde zorg wordt niet verder vergroot. De vrije artsenkeuze is essentieel. Hoewel elk tarief vast en consistent is, kunnen regionale verschillen worden overwogen. De financiering is voor ten minste twee jaar vastgesteld
• Disproportionele wettelijke verplichtingen, zoals de jaarverantwoordingsplicht voor kleinschalige zorgaanbieders worden afgeschaft
• De huisarts krijgt langere consulten van 15 minuten. Dit versterkt de arts-patiëntrelatie, leidt tot minder doorverwijzingen en medicatie, zoals bewezen in meer dan 100 pilots sinds 2015 en bespaart (hogere) kosten verderop in de zorgketen
• Wets- en beleidswijzigingen leiden tot vermindering van de lastendruk, de wetten worden daarop getoetst door zorgprofessionals. BBB wil dat het woud van de kwaliteitsvisitaties wordt gesnoeid. Tot op heden heeft het ‘ontregel de zorg’-traject beperkt effect gehad. BBB draait daarom nu eens de bewijslast om. Op aangeven van brancheverenigingen worden regels geschrapt tenzij de regelstellende instantie kan bewijzen dat de regel noodzakelijk is
• De zorgprofessional is leidend, richtlijnen en protocollen zijn ondersteunend maar passende zorg staat centraal
• Opleidingsplaatsen moeten meer aansluiten op maatschappelijke behoeften. Er is nu een tekort aan huisartsen, terwijl sommige medisch specialisten geen passende baan vinden
• Er komt een BBL-traject (leer/werktraject) voor buitenlandse zorgprofessionals om de Nederlandse taal te leren, zodat zij sneller op een effectieve manier aan het werk kunnen
• Zorgpersoneel verdient marktconforme salarissen
• BBB wil de administratieve lasten in de zorg sterk verminderen, zodat zorgverleners zich volop kunnen richten op mensgerichte zorg zonder overbodige verantwoordingseisen vanuit zorgverzekeraars, zorgkantoren en overheidsorganen
• Zorgpersoneel in loondienst moet meer zeggenschap, regie en voorrang krijgen met betrekking tot roosters en werktijden. De vlucht naar zzp-schap onder zorgpersoneel moet worden voorkomen

SGP

• SGP wil een beter salaris voor verpleegkundigen en verzorgenden
• Er komt een extra tandartsenopleiding in Rotterdam om de tandzorg in Zeeland en Zuid-Holland-Zuid te verbeteren
• Regels moeten geschrapt en vereenvoudigd worden en zorgverleners moeten ruimte en vertrouwen krijgen om hun kennis en kunde in te zetten

DENK

• DENK pleit voor een verplichte training in cultuursensitieve zorg voor alle zorgverleners. Cultuursensitieve zorg moet ook worden opgenomen in de opleidingen van alle gezondheidsprofessionals
• DENK gaat geld investeren in meer zorgverleners voor ouderen
• Er wordt fors gesneden in de administratiedruk zodat zorgverleners zich kunnen bezighouden met zorg verlenen
• Zorgverleners moeten beter beloond worden
• DENK investeert in meer huisartsen in de wijk om de wachtlijsten fors in te korten

Volt

• De lonen in de zorg sluiten aan op de lonen in de rest van de publieke sector. De lonen liggen nu 6 tot 9 procent lager dan vergelijkbare functies in de markt
• Artsen en medisch specialisten moeten zich houden aan de Wet normering topinkomens
• Het werken in loondienst van de instelling moet de norm worden en door wetgeving worden ondersteund, ook voor artsen
• Long covid wordt erkend als beroepsziekte voor zorgpersoneel dat via werk long covid heeft opgelopen. Volt pleit voor een ruime financiële compensatie en voor meer onderzoek naar long covid
• Zorgaanbieders die het goed voor elkaar krijgen om verzuim, inzet van zzp’ers en verloop laag te houden, worden beloond
• Volt zorgt voor meer aandacht voor opleidingen in de zorg- en welzijnssector, onder andere door het afschaffen van het collegegeld voor deze opleidingen

JA21

• JA21 wil de personeelstekorten in de zorg oplossen door het aanbieden van betere arbeidsvoorwaarden, scholingsmogelijkheden en het verminderen van de regeldruk
• Het is van groot belang dat er een specifieke arbeidsmarktaanpak komt voor de gehandicaptenzorg. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van zowel schoolverlaters als zij-instromers. Door middel van de juiste begeleiding kunnen zij goed opgeleide krachten worden die de complexe problematiek het hoofd kunnen bieden
• Vertrouwen in de professional is het uitgangspunt. Om hier daadwerkelijk invulling aan te geven, wil JA21 beleidsmakers in de zorg stimuleren voor elke nieuwe regel, verantwoording of rapportage die wordt ingevoerd, er twee te laten vervallen in het desbetreffende domein
• JA21 wil dat beleidsbepalende instituten wendbaar sturen op toekomstige ontwikkelingen en beleid, zodat studenten en artsen gemakkelijker kunnen switchen naar andere medische gebieden
• Daarnaast moet er beleid komen om jonge artsen snel een positie in hun vakgebied te geven

BIJ1

• In plaats van geld te verspillen aan managers, commercie en aanbestedingstrajecten, wordt meer in personeel en kwalitatieve zorg geïnvesteerd
• De zorgprofessional komt weer aan het roer en niet langer mogen regeltjes, financiële verantwoording en overheidsinstanties de dienst uitmaken
• Door de administratieve lasten te verminderen en tijdschrijven af te schaffen, is de werk- en regeldruk voor zorgprofessionals lager
• Alle zorgmedewerkers krijgen een eerlijker loon
• Mensen die intensief (mantel)zorg bieden, worden financieel gecompenseerd met een inkomen en opbouw van WW- en pensioenrechten
• Om het werk van de ervaringsdeskundigen te erkennen en gelijkwaardig te behandelen, wordt de functie ervaringswerker opgenomen in de zorg-cao’s
• In opleidingen van ggz-hulpverleners krijgt neurodiversiteit voldoende plek. Zo krijgen toekomstige hulpverleners meer kennis over de variatie in het menselijk brein
• In de opleiding van medisch personeel, medewerkers in thuis- en ouderenzorg, en ander hulpverleners, komt meer aandacht voor het bestrijden van racistische stereotypen. Cultuursensitieve zorg krijgt hierin een belangrijke plek

Nieuw Sociaal Contract

• De zorg voor een naaste moet gecombineerd kunnen worden met betaalde arbeid. Dit vraagt om flexibiliteit in de arbeidsrelatie tussen werkgever en werknemer. NSC evalueert de Wet flexibel werken en bekijkt hoe de effectiviteit kan worden vergroot. Ook pleit de partij voor het verlengen van het wettelijk recht op langdurig mantelzorgverlof, waarbij ook aandacht is voor de uitvoerbaarheid voor werkgevers
• NSC stimuleert dat medisch specialisten in loondienst komen
• Onderwijsprogramma’s van hbo- en wo-opleidingen moeten beter aansluiten op de beroepspraktijk. Ook moet er een sectorbreed opleidingsaanbod komen ten behoeve van de continue ontwikkeling van professionals, beleidsmakers en onderzoekers in de zorg
• Met de inzet van opleidingsfondsen en het persoonlijk ontwikkelbudget worden zijinstroom en herintreden gestimuleerd. De drempel om in te stromen moet lager worden door meer gebruik te maken van deelcertificaten en vrijstellingen vanwege kennis en ervaring op andere gebieden
• Buitenlandse diploma’s moeten eenvoudiger erkend worden en statushouders verdienen betere begeleiding
• De uitstroom van verpleegkundigen en verzorgenden wil NSC verminderen door hen meer loopbaanperspectief te bieden, meer waardering voor hun grote verantwoordelijkheid, meer opleidings- en ontwikkelingsmogelijkheden, meer zeggenschap in hun werk en ruimte voor zelfstandige professionaliteit
• De uitstroom van zorgmedewerkers naar flexarbeid wordt tevens ontmoedigd door het opvolgen van de aanbevelingen van de commissie-Borstlap, waardoor arbeidscontracten de norm worden. Flexwerkers worden ook in de zorg louter voor ‘piek en ziek’ ingezet
• Zorgfuncties komen in de top 10 schaarsteprofielen van het UWV. Een opleiding tot een functie uit die top 10 mag tijdens een WW-uitkering of met behoud van bijstand gevolgd worden, waarbij de sollicitatieplicht wordt opgeschort
• Zorg- en welzijnsaanbieders en de regio’s zullen beleid moeten hebben voor goed werkgeverschap en werkplezier om personeel te behouden, door meer te investeren in bij- en nascholing van de medewerkers in lage functiegroepen, ziekteverzuim te verminderen, instroom te verbeteren en meer uren te werken, met name voor de schaarse beroepen zoals verpleegkundigen en verzorgenden.
• Daarnaast moet er aandacht zijn voor goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden

50Plus

• 50PLUS wil alle artsen en specialisten in loondienst brengen. Het risico dat dit zou leiden tot minder productiviteit wordt ondervangen met een prestatiegerelateerde beloning
• De huisarts speelt een centrale rol in de zorg voor ouderen en moet voor iedereen beschikbaar zijn. De huisarts moet weer de vertrouwenspersoon van de mensen worden
• Er moet meer aandacht en (financiële) waardering komen voor medewerkers in de zorg

Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky