Kan de manier waarop boeren hun land bewerken bijdragen aan het voorkomen van niet-overdraagbare ziekten zoals chronische darmontsteking en diabetes type 2? Deze en meer vragen wil een groot consortium, bestaande uit het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), verschillende faculteiten van de Universiteit Leiden en boeren, beantwoorden. Ze ontvangen hiervoor 1,8 miljoen euro van wetenschapsfinancier NWO.
De manier waarop boeren de grond bewerken heeft invloed op het microbioom van de bodem. En het microbioom van de bodem waar groenten in groeien heeft weer invloed op het microbioom van degene die deze groenten eet. De onderzoekers verwachten dat het eten van gewassen uit een bodem met een rijk microbioom (of met veel verschillende micro-organismen) een positief effect heeft op onze gezondheid. Door te experimenteren met verschillende manieren van grondbewerking, hopen ze beter inzicht te krijgen in het effect van het microbioom van de grond op de groenten die daarin groeien, en uiteindelijk onze darmgezondheid.
Met microbioom worden alle micro-organismen, zoals bacteriën en gisten, bedoeld die in de bodem of onze darmen leven. We hebben voldoende microben nodig om onze ingewanden gezond te houden. En die halen we vooral uit voedsel. Door een gebrek aan microben in de bodem, bijvoorbeeld door het gebruik van meststoffen en pesticiden die een deel van de microben in de grond doden, zijn groenten die hierin groeien waarschijnlijk minder gezond. De onderzoekers denken dat op deze manier een slechte bodem direct in verband staat met ziekten zoals diabetes, leververvetting en chronische darmontsteking.
Topkoks in het laboratorium
Om dit te onderzoeken, komt de expertise van meerdere universiteiten en instituten samen. Eerst gaan de onderzoekers bepalen hoe verschillende landbouwmethoden het bodemmicrobioom beïnvloeden. Er doen meer dan vijftig boeren mee bij wie monsters genomen worden. Daarnaast gaat de Universiteit Leiden ook zelf gewassen verbouwen in een gecontroleerde omgeving. Onderzoekers van het Biologie Instituut in Leiden gaan de kwaliteit van deze gewassen meten. Dat betreft het microbioom, metabolieten en de voedingseigenschappen van de gewassen, maar ook de smaak. Voor dat laatste wordt een professioneel panel met topkoks ingeschakeld.
Dieet met groenten van verschillende bodems
Vanuit het LUMC kijken maag-darm-leverartsen Maarten Tushuizen en Jeroen Maljaars vooral naar de medisch kant. “Dat doen we eerst in een model dat de maag en darmen nabootst”, zegt Tushuizen. “Later gaan we patiënten met maag- en darmziekten verschillende diëten geven. We kunnen dan de gezondheidseffecten van een dieet met groenten uit de intensieve landbouw vergelijken met dat van minder intensieve landbouw.”
Door: Nationale Zorggids
