Operaties voor kankerbehandeling verhuizen van Friesland naar Groningen
Vanaf 2026 worden complexe operaties voor alvleesklierkanker en maag- en slokdarmkanker niet langer uitgevoerd in Friese ziekenhuizen. Deze ingrepen worden ondergebracht bij het UMC Groningen. De maatregel volgt uit landelijke afspraken om gespecialiseerde zorg meer te concentreren, met als doel om de kwaliteit van behandelingen te verbeteren. Dit meldt Omrop Fryslân.
Het Zorginstituut Nederland stelt dat dergelijke ingrepen technisch en medisch zeer complex zijn en daarom gebaat bij ervaring. Ziekenhuizen moeten jaarlijks een minimumaantal operaties uitvoeren om de kwaliteit en veiligheid te kunnen waarborgen. Voor alvleesklierkanker ligt dit aantal op 50 operaties per jaar, voor maag- en slokdarmkanker op 75. In Fryslân lukt het Frisius MC, de recent gefuseerde organisatie van MCL en ziekenhuis Tjongerschans, niet om aan deze aantallen te voldoen.
Zorg verplaatst, nazorg blijft dichtbij
Hoewel de operaties verhuizen naar Groningen, blijft een deel van de zorg – zoals controles en nazorg – wel in Friesland beschikbaar. Toch betekent de maatregel voor sommige patiënten, met name ouderen of mensen in afgelegen dorpen, een grotere fysieke afstand tot de operatielocatie. Dit kan als drempel worden ervaren, zeker voor patiënten die minder mobiel zijn of afhankelijk zijn van anderen voor vervoer.
Tegelijkertijd blijkt uit ervaringen dat veel patiënten bereid zijn om verder te reizen voor hoogwaardige zorg. Voor second opinions reizen zij bijvoorbeeld regelmatig naar Amsterdam. De verwachting is dat de stap naar Groningen in dat opzicht als acceptabel wordt ervaren, zeker als dit de kwaliteit van de behandeling ten goede komt.
Veranderende rol voor voorlichting en begeleiding
Voorlichting en psychosociale ondersteuning blijven een belangrijk onderdeel van het behandeltraject. Patiëntenverenigingen die in Friesland actief zijn, zoals de Patiëntenvereniging HOOFD-HALS (PVHH), passen hun inzet aan. Hun voorlichters, die tot nu toe actief waren in het MCL, zullen hun activiteiten voortzetten vanuit het UMCG.
Zorgverdeling tussen ziekenhuizen in beweging
Bestuurders van Frisius MC onderkennen dat deze ontwikkeling een verlies betekent voor de regio. Tegelijkertijd wordt de mogelijkheid opengehouden dat er zorg uit Groningen naar Friesland komt, om de balans in de zorgverdeling te behouden. Wat deze eventuele zorgoverdracht precies inhoudt, is op dit moment nog niet bekend.
Hoewel er in de sector kritiek is op de hoogte van de vastgestelde minimumaantallen, is landelijk besloten deze normen te hanteren. Friese ziekenhuizen hebben eerder aangegeven dat zij deze aantallen niet realistisch achten voor een relatief dunbevolkte provincie als Fryslân.
De fusie van MCL en Tjongerschans tot Frisius MC, begin dit jaar, zou het startpunt zijn van een versterkte regionale zorgstructuur. Het wegvallen van deze complexe operaties komt dan ook op een ongewenst moment. Frisius MC stelt alles in het werk te stellen om de gevolgen voor patiënten zo veel mogelijk te beperken.
