De kans dat patiënten op het afgesproken tijdstip worden geopereerd neemt toe door de juiste beheersing van de variatie van operatietijden en -processen op de operatiekamers (OK). Hierdoor vallen minder patiënten af en worden dure en schaarse operatiekamers beter benut. Dit leidt tot een verbetering van de kwaliteit van zorg. Dit stelt Pieter Stepaniak in zijn proefschrift Modeling and management of variation in the operating theatre. Hij promoveert op donderdag 16 december 2010 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
In 2006 heeft de Joint Commission on the Accreditation of Healthcare Organizations vastgesteld dat de tijdsdruk om een operatie te starten of te beëindigen één van de vier factoren is die bijdraagt aan een verhoogde kans op het tijdens een operatie maken van fouten die vergaande consequenties kunnen hebben voor de patiënt, de chirurg of het ziekenhuis. Tijdsdruk kan ontstaan als de geplande OK-tijden niet juist zijn en de variatie in de realisatie van de OK-planning de overhand krijgt. Deze variatie heeft invloed op de kwaliteit van zorg. Stepaniak presenteert in dit proefschrift verschillende resultaten over het modelleren en managen van variatie op de OK.
Een goede inschatting voor de verwachte operatietijd is een combinatie van het historisch gemiddelde van operatietijden en de kansverdeling opgegeven door de betrokken chirurgen. Naarmate operaties complexer worden zijn bepaalde factoren van invloed op de duur van een operatie. Voorbeelden zijn: het tijdstip op de dag dat de operatie wordt uitgevoerd (ochtend of middag), leeftijd van de chirurg en het aantal weken dat ligt tussen dezelfde operatie uitgevoerd door dezelfde chirurg. Verder blijkt dat de wissel- en voorbereidingstijden lager worden wanneer een vast OK-team eenzelfde type operatie (een zogenaamde ‘straatjes-OK’) geprotocolleerd achter elkaar uitvoert. Het onderzoek toont onder andere aan dat gebruikmaken van voorgaande inzichten leidt tot minder voorspelfouten en een verbetering van de OK efficiëntie vergeleken met de huidige methoden van plannen.
Daarnaast vond Stepaniak een relatie tussen de risicohouding van de OK-coördinator (vergelijkbaar met een verkeersleider in de luchtvaart) en de resultaten op de OK: een niet risico-averse verkeersleider laat minder geplande patiënten afvallen, vult overdag operatiekamers met meer spoedoperaties, zorgt voor minder leegstand en minder kosten dan een risico-averse verkeersleider. Ook toont hij aan dat het kosteneffectiever is om een geplande operatie tijdens werktijd te starten en na werktijd te eindigen, dan deze operatie geheel te annuleren om uitloop te vermijden. Met simulaties laat hij zien wat de effecten zijn van verschillende soorten risicohoudingen van verkeersleiders op het op een effectieve wijze beheersen van variatie op de OK.
In 2006 heeft de Joint Commission on the Accreditation of Healthcare Organizations vastgesteld dat de tijdsdruk om een operatie te starten of te beëindigen één van de vier factoren is die bijdraagt aan een verhoogde kans op het tijdens een operatie maken van fouten die vergaande consequenties kunnen hebben voor de patiënt, de chirurg of het ziekenhuis. Tijdsdruk kan ontstaan als de geplande OK-tijden niet juist zijn en de variatie in de realisatie van de OK-planning de overhand krijgt. Deze variatie heeft invloed op de kwaliteit van zorg. Stepaniak presenteert in dit proefschrift verschillende resultaten over het modelleren en managen van variatie op de OK.
Een goede inschatting voor de verwachte operatietijd is een combinatie van het historisch gemiddelde van operatietijden en de kansverdeling opgegeven door de betrokken chirurgen. Naarmate operaties complexer worden zijn bepaalde factoren van invloed op de duur van een operatie. Voorbeelden zijn: het tijdstip op de dag dat de operatie wordt uitgevoerd (ochtend of middag), leeftijd van de chirurg en het aantal weken dat ligt tussen dezelfde operatie uitgevoerd door dezelfde chirurg. Verder blijkt dat de wissel- en voorbereidingstijden lager worden wanneer een vast OK-team eenzelfde type operatie (een zogenaamde ‘straatjes-OK’) geprotocolleerd achter elkaar uitvoert. Het onderzoek toont onder andere aan dat gebruikmaken van voorgaande inzichten leidt tot minder voorspelfouten en een verbetering van de OK efficiëntie vergeleken met de huidige methoden van plannen.
Daarnaast vond Stepaniak een relatie tussen de risicohouding van de OK-coördinator (vergelijkbaar met een verkeersleider in de luchtvaart) en de resultaten op de OK: een niet risico-averse verkeersleider laat minder geplande patiënten afvallen, vult overdag operatiekamers met meer spoedoperaties, zorgt voor minder leegstand en minder kosten dan een risico-averse verkeersleider. Ook toont hij aan dat het kosteneffectiever is om een geplande operatie tijdens werktijd te starten en na werktijd te eindigen, dan deze operatie geheel te annuleren om uitloop te vermijden. Met simulaties laat hij zien wat de effecten zijn van verschillende soorten risicohoudingen van verkeersleiders op het op een effectieve wijze beheersen van variatie op de OK.
