Wat is palliatieve zorg?

Palliatieve zorg is gericht op het verbeteren van de levenskwaliteit van mensen die lijden aan ernstige, chronische of levensbedreigende ziekten. Het gaat niet om het verlengen of verkorten van het leven, maar om het verlichten van symptomen en het bieden van fysieke, emotionele, sociale en spirituele ondersteuning. Het belangrijkste uitgangspunt is dat de wensen en behoeften van de patiënt centraal staan. Dit betekent dat de zorg persoonlijk en op maat is, gericht op de vraag wat voor de patiënt belangrijk is in deze fase van het leven.

Palliatieve zorg omvat veel meer dan alleen medische behandeling. Het biedt ook ondersteuning aan de familie en naasten van de patiënt, en helpt hen om te gaan met de emoties, stress en praktische uitdagingen die gepaard gaan met het naderende overlijden van een dierbare. Het multidisciplinaire team van zorgverleners kan bestaan uit artsen, verpleegkundigen, geestelijk verzorgers, psychologen en maatschappelijk werkers. Samen proberen ze het leven van de patiënt zo draaglijk mogelijk te maken, met als doel dat deze laatste fase in rust en waardigheid kan worden doorgebracht.

Het belang van de Dag van de Palliatieve Zorg

De Dag van de Palliatieve Zorg is van groot belang omdat er wereldwijd nog steeds veel misvattingen en taboes bestaan rond palliatieve zorg en het einde van het leven. Veel mensen associëren palliatieve zorg alleen met stervensbegeleiding, terwijl het in feite bedoeld is om patiënten gedurende langere tijd te ondersteunen. Het kan al vroeg in het ziekteproces beginnen, zelfs gelijktijdig met behandelingen die gericht zijn op genezing of verlenging van het leven.

Het doel van deze dag is om informatie te delen en bewustwording te vergroten over de verschillende aspecten van palliatieve zorg. In veel landen, inclusief Nederland, is palliatieve zorg nog onvoldoende toegankelijk of niet goed geïntegreerd in het zorgstelsel. Dit kan leiden tot ongelijkheden in de zorg die mensen ontvangen aan het einde van hun leven. De Dag van de Palliatieve Zorg brengt dit probleem onder de aandacht en pleit voor meer middelen, scholing en bewustwording, zodat meer mensen toegang kunnen krijgen tot kwalitatief goede palliatieve zorg.

Waardigheid en kwaliteit van leven

Een van de kernprincipes van palliatieve zorg is het behouden van de waardigheid van de patiënt. Dit betekent dat de zorgverleners luisteren naar de wensen van de patiënt, hun comfort vooropstellen en hen helpen om hun leven af te ronden op een manier die voor hen betekenisvol is. Dit kan inhouden dat er specifieke aandacht is voor pijnbestrijding, maar ook dat er rekening wordt gehouden met emotionele en spirituele vragen, zoals wat het leven waardevol maakt en hoe de patiënt zich wil voorbereiden op het afscheid.

Naast het verlichten van fysieke pijn, speelt de geestelijke en emotionele begeleiding van patiënten en hun familie een grote rol. Angst, verdriet, onzekerheid en rouw zijn veelvoorkomende emoties in deze fase, en het palliatieve zorgteam biedt hier ondersteuning bij. De nadruk ligt op het bieden van zorg die aansluit bij de behoeften en verlangens van de patiënt, zodat zij, ondanks hun ziekte, toch een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven kunnen ervaren.

Ondersteuning voor mantelzorgers en familie

Palliatieve zorg richt zich niet alleen op de patiënt, maar ook op de mensen om hen heen. De familie en naasten van iemand die terminaal ziek is, spelen vaak een belangrijke rol in de zorg en kunnen een grote last dragen. Het verlies van een dierbare, in combinatie met de zorg voor die persoon, kan fysiek en emotioneel uitputtend zijn. Op de Dag van de Palliatieve Zorg wordt ook stilgestaan bij de uitdagingen waar mantelzorgers mee te maken hebben en hoe zij beter ondersteund kunnen worden.

Mantelzorgers worden vaak geconfronteerd met gevoelens van machteloosheid, rouw en uitputting. Daarom biedt palliatieve zorg ook begeleiding aan hen, zowel tijdens als na het zorgproces. Dit kan variëren van praktische hulp en advies tot emotionele steun en rouwverwerking na het overlijden van hun dierbare.

Nationale Zorggids / Riemer Siccama