Patiënten met een bepaald subtype darmkanker blijken ongekend goed te reageren op een kortdurende behandeling met immuuntherapie in de wachttijd tot aan hun operatie. In een nieuwe studie slaat de behandeling bij nagenoeg alle patiënten zeer goed aan. Bij twee derde van hen waren de kankercellen zelfs geheel verdwenen voor de operatie. Op 11 september presenteren onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek deze resultaten op het Europese ESMO-congres in Parijs. Dat meldt het Antoni van Leeuwenhoek.
Twee jaar terug zagen internist-oncoloog Myriam Chalabi en haar collega’s een ongekend goed resultaat van immuuntherapie bij 20 darmkankerpatiënten. Al die patiënten hadden microsatelliet-instabiele darmkanker (MSI), waarbij er buitengewoon veel mutaties in de tumorcellen zitten. Van alle patiënten met niet-uitgezaaide darmkanker heeft 15 procent deze microsatelliet-instabiele vorm. Chalabi: “Alle 20 patiënten hadden baat bij de behandeling, zoiets hadden we nooit eerder gezien.”
Geen levende kankercel
En dus kwam er een groter vervolgonderzoek, waarvan Chalabi de eerste resultaten presenteert op het Europese congres. Ook bij deze studie (NICHE-2) kun je niet om de resultaten heen: de 107 patiënten met MSI-darmkanker die zijn behandeld reageren nagenoeg allemaal zeer goed op de voorbehandeling met immuuntherapie. Bij 95 procent van de patiënten was er minder dan 10 procent van de kankercellen over toen ze onder het mes gingen. Bij twee derde van de patiënten was er zelfs geen levende kankercel meer op dat moment. Ze kregen allemaal twee kuren immuuntherapie in de maand voordat ze werden geopereerd (nivolumab en ipilimumab).
Ongekende resultaten
“Tot op heden heeft geen enkele patiënt de ziekte zien terugkomen, terwijl het grotendeels tumoren met een hoog risico waren”, zegt Chalabi. De behandeling ligt voor hen tussen de 2 en 61 maanden in het verleden. “De resultaten zijn ongekend. Het is elke keer weer zo bijzonder om te horen als bij iemand alle kanker weg is. Zowel het effect als ook de bijwerkingen zijn veel beter dan bijvoorbeeld chemotherapie voorafgaand aan de operatie, waarop maar 1 op de 20 patiënten reageert.”
Vervolgstudie
In Nederland is de behandeling momenteel niet beschikbaar voor patiënten. “Deze uitbreiding van de NICHE-studie is bedoeld om de behandeling beschikbaar te kunnen maken voor alle patiënten, en we zijn daar al druk mee bezig. Daarnaast start er in het Antoni van Leeuwenhoek binnenkort een vervolgstudie onder 60 patiënten, met een iets andere combinatie van immuuntherapie.”
De resultaten zijn in het buitenland niet onopgemerkt gebleven. “Op basis van onze data zoeken ze in andere landen naar manieren om deze behandeling al te kunnen inzetten, bijvoorbeeld door zelf een vergelijkende studie op te zetten.”
Operatie weglaten
Ook bij patiënten met andere soorten kanker, zoals huidkanker, zien artsen mooie resultaten van de voorbehandeling, die neoadjuvante immuuntherapie wordt genoemd. Chalabi: “We komen steeds dichter bij het punt dat we darmkankerpatiënten die goed reageren op neoadjuvante immuuntherapie geen chemotherapie meer hoeven te geven na de operatie. En uiteindelijk hopen we zelfs de operatie weg te kunnen laten bij patiënten die goed reageren.”
Door: Nationale Zorggids
