Wat doet de overgang naar zomer- of wintertijd met ons lichaam?
Ieder jaar in het laatste weekend van oktober gaat de klok een uur terug en in maart gaat de klok weer een uurtje vooruit. Het verzetten van de klok naar zomer- of wintertijd doet wat met het lichaam. Hoewel de meesten er slechts een klein beetje vermoeider door zijn, hebben bepaalde groepen mensen hier meer last van. Zo kan de zomertijd zorgen voor problemen bij kinderen en ouderen en kan de klok voor- en achteruit zetten leiden tot een beroerte.
Het lichaam past zich niet aan het veranderen van de klok aan, wat voor een soort jetlag-gevoel zorgt. Hier zullen veel mensen een beetje last van hebben en sommige mensen meer. Er is volgens onderzoekers bijvoorbeeld het risico op gewichtsproblemen of depressieve gevoelens. Bovendien is er ook een verhoogde kans op een beroerte, zo stelden Finse onderzoekers al in 2016. Het risico in de week na het verzetten van de klok is vooral in de eerste twee dagen hoger.
Bepaalde groepen zijn vatbaarder voor tijdsverandering. Bij ex-kankerpatiënten ligt het risico een kwart hoger en bij 65-plussers is de kans 20 procent groter. In andere onderzoeken is eerder verband gelegd tussen beroertes, verstoorde slaappatronen en het circadiaan ritme, een biologisch ritme waarvan de cyclus ongeveer een dag duurt.
Zomertijd afschaffen?
Het verzetten van de klok wordt voorlopig nog niet afgeschaft, maar dr. Marijke Gordijn van de Rijksuniversiteit Groningen vindt het niet erg als de zomertijd in de toekomst verleden tijd is. “De wintertijd is de oorspronkelijke tijd en is het meest gunstig. Als we de wintertijd zouden afschaffen zou het extreem lang donker zijn in de ochtend. Maar juist dat ochtendlicht hebben wij mensen hard nodig”, legt Gordijn aan Scientias uit. Een andere onderzoeker pleitte in 2010 juist voor het afschaffen van de wintertijd omdat dit beter zou zijn voor onze gezondheid. In de zomertijd hebben we namelijk meer daglicht en daar maken we dan ook vaker gebruik van.
Ook uit onderzoek van het RIVM blijkt dat het voor de Nederlandse volksgezondheid gunstiger is om het hele jaar door de standaardtijd, ofwel wintertijd, in te stellen. De zon komt vroeger op en dit sluit beter aan op het bioritme van de mens. WeerOnline stelt juist dat een gulden middenweg veel beter is: de klok slechts een halfuur verzetten in plaats van iedere zomer en winter een heel uur.
Voorlopig wordt het verzetten van de halfjaarlijkse klok niet afgeschaft, maar de gevolgen van de huidige regeling moeten wel grondig worden onderzocht. Het kabinet wacht ook af met welk standpunt omringende landen komen, omdat het wil dat de tijd zoveel mogelijk gelijk blijft aan de landen om ons heen.
Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky
