Kunnen geprogrammeerde, insulineproducerende stamcellen diabetes type 1 in de toekomst genezen? Volgens het samenwerkingsverband RegMed wel. Met regeneratieve geneeskunde wil de organisatie, waarin vier universiteiten zijn verenigd, onder andere diabetes type 1 en nierfalen tegengaan. Het doel is om over vijf jaar al in de kliniek te staan en de genezing van diabetes te testen. Dit blijkt uit een uitzending van Dokters van Morgen, uitgezonden op dinsdag 14 november, op Wereld Diabetes Dag.
Afgelopen april kondigde RegMed zijn plannen al aan. Het is de bedoeling om binnen een halfjaar tijd over 250.000 miljoen euro te beschikken om met generatieve geneeskunde beschadigde cellen, weefsels of organen te herstellen of vervangen. Initiatiefnemer Clemens van Blitterswijk verwacht binnen tien jaar tijd een half miljoen mensen te kunnen genezen van ziektes waarbij nu alleen symptoombestrijding mogelijk is.
Wat is diabetes type 1?
Om uit te kunnen leggen wat er zo baanbrekend is aan het onderzoek van RegMed, moeten we eerst weten wat diabetes type 1 is.
In Nederland hebben ruim 100.000 mensen diabetes type 1. De ziekte slaat – vaak op jonge leeftijd – volkomen willekeurig toe en is niet te voorkomen. Patiënten met diabetes type 1 moeten meermaals per dag insuline spuiten. Ze dragen de ziekte 24 uur per dag met zich mee en dit heeft een enorme impact op de persoon zelf maar ook op het gezin en de omgeving. Diabetes type 1 kan leiden tot blindheid, hartfalen en verlies van ledematen.
In gezonde mensen maken cellen in de alvleesklier insuline aan, maar bij patiënten met diabetes ttype 1 zijn de cellen vernietigd door het immuunsysteem. De insulineproductie komt stil te liggen en daarvan worden patienten ziek. De ziekte is nog niet te genezen, maar wordt op dit moment hard aan gewerkt.
Wat is het plan?
Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), Maastricht University, Universiteit Utrecht en de TU in Eindhoven hebben alle vier hun eigen specialisme. Dokters van Morgen richtte zich in de uitzending van gisteren op het werk van de onderzoekers in LUMC. Daar zijn ze bezig met het ontwikkelen van een techniek waarmee ze de eilandjes van Langerhans (groepjes insulineproducerende cellen) kunnen transplanteren. Het is een baanbrekend onderzoek, want als deze transplantatie een succesvolle behandelmethode wordt, kan diabetes type 1 misschienwel de wereld uit geholpen worden.
Het LUMC kijkt momenteel naar de insulineproducerende cellen die in de eilandjes van Langerhans zitten. Tot nu toe is het ze gelukt om deze eilandjes vanuit een donor alvleesklier te transplanteren naar het lichaam van een diabetespatiënt. Deze eilandjes, of cellen, geven dan zelf insuline af. Een dergelijke transplantatie vindt daar nu zo’n vijf tot tien keer per jaar plaats. Eén van de gelukkige patiënten die zo’n transplantatie heeft ondergaan, zegt geen hypo’s of hypers meer te hebben. Bovendien hoeft ze nu maar één keer per dag langwerkende insuline te spuiten.
Er kleven nog wel enkele nadelen aan de transplantatie. In zijn huidige vorm is het effect tijdelijk en er zijn eigenlijk nog veel te weinig donoren om het grootschalig aan te kunnen bieden. Een oplossing hiervoor is het programmeren van stamcellen, zodat deze insulineproducerende cellen worden. Als dit mogelijk is, hoeft een patient nooit meer insuline te spuiten. Door heel veel stamcellen op deze manier te programmeren, kunnen veel mensen in de toekomst genezen van diabetes type 1.
Door: Redactie Nationale Zorggids
