Gezonde leefstijl kan suikerziekte buiten de deur houden

1,2 Miljoen mensen in Nederland hebben diabetes. Nog eens 1,1 miljoen mensen hebben een voorstadium van deze chronische ziekte, die in de volksmond suikerziekte wordt genoemd. Met suiker heeft de ziekte niets te maken, wel met het glucosegehalte in het bloed. Dat meldt het Erasmus MC. 

Dat glucosegehalte – ook wel bloedsuikergehalte genoemd – is bij mensen met diabetes te hoog en uit balans. Daardoor kan schade ontstaan aan de bloedvaten  en zenuwen en daarmee aan vele organen in het lichaam. Van dat hoge bloedsuikergehalte merken patiënten vaak lange tijd niets. Niet iedereen heeft duidelijke klachten.

Plassen

In het beginstadium kunnen klachten bovendien worden gemist omdat ze lijken op dingen die iedereen wel eens heeft, vertelt internist-diabetoloog Behiye Özcan van het Erasmus MC. “In het begin zijn de klachten van hoge glucosegehaltes dorst, slaperigheid, vermoeidheid en veel plassen”, somt Özcan op. “En op de langere termijn kan een chronisch hogere bloedglucose complicaties geven aan bijvoorbeeld het hart, de ogen, nieren en voeten. Ook kunnen mentale problemen en problemen met seksualiteit ontstaan.”

Maar er zijn ook mensen die pas ontdekken dat ze diabetes hebben, als er al een ernstige complicatie als een hartaanval is ontstaan. Dat maakt van diabetes een verraderlijke ziekte, waarschuwt Özcan, die vooral complexe diabetespatiënten behandelt. Zij hebben naast diabetes bijvoorbeeld hartfalen, ondergingen een transplantatie of ze missen hun alvleesklier.

“Bij de helft van de patiënten met diabetes ontstaan hart- en vaatziekten, en bij een kwart ontstaan oogafwijkingen. Door de schade in de vaten moeten soms tenen, voeten of benen worden geamputeerd. Wereldwijd is diabetes een belangrijke oorzaak van blindheid.”

Twee typen

Er zijn verschillende soorten diabetes, waarvan type 1 en type 2 het meest bekend zijn. Type 1 is een auto-immuunziekte, en komt niet heel vaak voor. Circa 90 procent van de mensen heeft type 2, in de volksmond ook wel bekend als ouderdomssuiker. Een belangrijke risicofactor voor type 2 is overgewicht. Ongezonde voeding, te weinig beweging en roken verhogen het risico eveneens. Ook kan diabetes in de familie voorkomen. “Zit diabetes in de familie en heb je overgewicht, laat jezelf dan zeker controleren.”

Op dit moment krijgen dagelijks ongeveer 150 mensen in Nederland de diagnose. Dat zijn er veel, maar Özcan maakt zich vooral zorgen over de 1,1 miljoen mensen met prediabetes, een voorstadium van suikerziekte.

Geen klachten

“Er is een enorme groep mensen die nog geen klachten ervaart, maar die wel licht verhoogde bloedsuikerwaarden heeft. Deze licht verhoogde bloedsuikerwaarden kunnen wel beginnende schade aan de bloedvaten veroorzaken, ook in de vaten in de ogen”, waarschuwt ze.

Prediabetes wordt op termijn vaak echte diabetes. Eén- tot twee derde van de mensen met prediabetes ontwikkelt al binnen 6 jaar diabetes type 2, is uit onderzoek gebleken. “Prediabetes is omkeerbaar: met gezonde leefstijl krijg je die licht verhoogde bloedsuikerwaarden omlaag en voorkom je verdere schade. Ik weet dat het niet gemakkelijk is, maar een gezonde leefstijl is echt het allerbelangrijkste.”

Diabetes-distress

Los van alle fysieke gezondheidsproblemen, heeft diabetes vaak ook een slechte invloed op de geest. “Diabetes sleur je overal mee naartoe: naar je vakantiebestemming, naar een feestje, naar je bruiloft. Dit is geen gewone volksziekte. Veel mensen zijn dag in dag uit bezig met hun diabetes en kunnen hierdoor hoge diabetes-distress ervaren. Cognitieve gedragstherapie kan helpen bij distress. En als mensen weer blij zijn, normaliseren de bloedsuikerwaarden ook weer.”

Özcan adviseert dan ook: als je te zwaar bent, en/of als je familie hebt met diabetes, wees waakzaam. Wees ook alert als je Turkse, Marokkaanse of Surinaams-Hindoestaanse roots hebt: deze bevolkingsgroepen hebben een verhoogd risico op diabetes. Ook de vrouwen die tijdens hun zwangerschap diabetes hebben gehad, hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van type 2.

Door: Nationale Zorggids