Belangrijke ontdekking in strijd tegen diabetes type 1

LUMC-onderzoekers hebben een opvallende ontdekking gedaan die het verloop van type 1 diabetes (T1D) kan verklaren. Erfelijke aanleg blijkt een sleutelrol te spelen in hoe ernstig de ziekte zich ontwikkelt. Dankzij deze doorbraak kunnen diagnoses nauwkeuriger worden gesteld en behandelingen beter afgestemd op de individuele patiënt. Dit meldt het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).

Bij diabetes type 1 vernietigt het immuunsysteem de bètacellen in de alvleesklier, die verantwoordelijk zijn voor de aanmaak van insuline. Nieuw onderzoek toont aan dat sommige mensen een genetische variant hebben die bètacellen beschermt. Deze cellen beschikken als het ware over een ‘ventiel’ waarmee ze stress kunnen afblazen, waardoor ze langer in leven blijven en het immuunsysteem ze minder snel aanvalt. Ongeveer 40 procent van de Nederlanders heeft deze beschermende DNA-variant. Tegelijkertijd heeft 20 procent van de patiënten mét diabetes deze variant ook.

Beschermende variant én T1D

Zelfs patiënten met T1D en de beschermende variant houden vaak nog wat bètacellen over. Dit zorgt ervoor dat ze naast hun insulinebehandeling ook zelf een kleine hoeveelheid insuline blijven aanmaken. Hierdoor kunnen ze hun bloedsuikerspiegel beter reguleren en hebben ze minder kans op complicaties zoals hart- en vaatziekten of nierproblemen.

Met deze nieuwe kennis kunnen behandelingen gerichter worden ingezet. Zo wordt onderzocht waarom sommige therapieën alleen bij bepaalde patiënten aanslaan. “Het testen van patiënten op de genetische variant biedt dus zowel belangrijke informatie over de ernst en prognose van het ziekteverloop als de mogelijkheden voor persoonsgericht behandelen van T1D”, zegt hoogleraar Bart Roep.

Bètacellen genetisch aanpassen

Ook opent het deuren voor innovatieve behandelingen zoals eilandjestransplantaties en stamceltherapie. Mogelijk kunnen bètacellen in de toekomst zelfs genetisch aangepast worden om het beschermende ventiel in te bouwen. Maar, zegt Roep, deze methoden zijn nog toekomstmuziek voor mensen met T1D. “Het biedt in ieder geval veel toekomstperspectief.”