Ongeveer vijfentwintig jaar geleden introduceerde de overheid een compensatiemechanisme dat financiële onevenredigheid moet voorkomen bij zorgverzekeraars en hun verzekerdenbestand. Zo zou het sociale en solidaire karakter van het zorgverzekeringsstelsel gegarandeerd moeten zijn. Dit moet de deur naar risico-selectie openen: het selecteren of weigeren van voorspelbaar verliesgevende verzekerden, zoals chronisch zieken en ouderen. De overheid wil ook via deze risicoverevening een gelijk speelveld creëren tussen de zorgverzekeraars. Het systeem moet er tegelijkertijd voor zorgen dat zorgverzekeraars scherp kunnen inkopen. De overheid is er hierbij altijd vanuit gegaan dat elke technische verbetering een positief effect zou hebben op de gestelde doelen. Echter is het CPB hier niet van overtuigd.

Allereerst zegt het CPB dat de begrippen risicoselectie, doelmatigheid en gelijk speelveld lastige begrippen zijn. Het is daardoor moeilijk om duidelijke criteria vast te stellen. Ook kunnen de doelen elkaar voor de voeten lopen. Zo kan afbouw van risicoverevening achteraf zorgen voor grotere financiële risico's voor zorgverzekeraars. Daarnaast zijn er de afgelopen jaren veranderingen in het systeem aangebracht die nu juist haaks staan op het oorspronkelijke idee erachter. Zo zijn er elementen toegevoegd die uiteindelijk een doel op zich kunnen worden en prikkels voor ondoelmatige zorg introduceren.

Het CPB heeft vragen als het gaat om de systematiek waarbij gezonde verzekerden overgecompenseerd worden en ongezonde verzekerden ondergecompenseerd worden. Het planbureau denkt dat het wellicht beter is om gezonde verzekerden juist minder te compenseren en ongezonde verzekerden meer. Door ongezonde verzekerden te overcompenseren kunnen verzekeraars zich meer richten op de groep verzekerden die echt zorg nodig heeft. Het CPB beveelt aan om toekomst beleid meer te richten op het feitelijk gedrag van betrokken partijen en minder rekening te houden met het risicovereveningssysteem. 

©Nationale Zorggids