Reacties uit de zorg op de Miljoenennota
Ieder jaar op Prinsjesdag maakt het kabinet de Miljoenennota bekend, waarin alle plannen voor het komende jaar zijn vastgelegd. Ook in de zorg staat er heel wat te gebeuren: het eigen risico gaat omlaag, personeelstekorten worden teruggedrongen met AI en ook belooft het kabinet iets te doen aan de wachtlijsten in de ggz. Maar wat vinden partijen uit de zorg nu eigenlijk van de plannen? Wij zetten de reacties op een rijtje.
NU’91: ‘Zorg geen prioriteit voor nieuwe kabinet’
Volgens beroepsvereniging NU’91 zijn zorgprofessionals wederom geen prioriteit. Er is geen extra loonruimte om salarisachterstanden bij verpleegkundigen en verzorgenden weg te werken. “Als deze coalitie nú niet investeert in zorgprofessionals, zijn de gevolgen voor de toekomst niet te overzien: de kwaliteit en toegang tot zorg komen dan verder onder druk te staan.” Zorg is volgende het nieuwe kabinet een prioriteit, maar NU’91 ziet geen concrete toezeggingen en oplossingen. Bovendien komt het geld niet terecht bij de professionals die aan de voorkant van de zorg staan.
Ook baart het de beroepsvereniging zorgen dat de coalitie inzet op zorginnovatie en -technologie, waaronder kunstmatige intelligentie. NU’91 begrijpt dat AI ingezet kan worden om administratieve lasten te verlichten, maar enkel ondersteunend. “Personeelstekorten worden niet opgelost door AI, maar door duurzaam te investeren in aantrekken en behouden van zorgprofessionals met een marktconform salaris en betere secundaire voorwaarden.”
MIND, NIP, de Nederlandse ggz en NVvP: ‘Zet de (jeugd)ggz niet verder onder druk’
Er zijn grote zorgen over het gebrek aan aandacht voor de grote uitdagingen in de geestelijke gezondheidszorg. De ggz blijft nog altijd onderbelicht, stellen MIND, NIP, de Nederlandse ggz en de NVvP. In de Troonrede is mentale gezondheid (van jongeren) helemaal niet genoemd en ook in het regeerprogramma staan geen concrete beleidsvoornemens. Dat er niet meer geld wordt uitgetrokken voor preventie is een doorn in het oog van de organisaties. Preventie is van groot belang om te voorkomen dat nóg meer mensen ggz nodig hebben. Inmiddels wachten al bijna 100.000 mensen op deze vorm van zorg.
De organisaties pleiten voor het waarborgen van voldoende behandelplekken, het behouden en opleiden van zorgpersoneel en het voorkomen van sluiting van hoog-specialistische zorg. Maar geen van deze onderwerpen staan in het regeerprogramma. Ook komt er geen extra geld voor het oplossen van het personeelstekort. Wel zijn MIND, NIP, de Nederlandse ggz, en NVvP blij dat de administratieve lasten met 20 procent worden teruggedrongen zodat er meer tijd vrijkomt voor het behandelen van mensen.
ActiZ hoopvol over plannen
Branchevereniging ActiZ is hoopvol over de plannen van het kabinet voor de ouderenzorg. In de Miljoenennota staan concrete maatregelen waar de sector al mee aan de slag is. Het is volgens voorzitter Anneke Westerlaken bemoedigend dat er aandacht is voor de vergrijzing en vereenvoudiging van het zorgstelsel. De ouderenzorg is versnipperd over verschillende zorgwetten. Deze worden beter op elkaar afgestemd en waar mogelijk samengevoegd, als dat goedkoper en efficiënter is. Westerlaken is ook blij met de aandacht voor de cruciale rol van de eerstelijnszorg. ActiZ steunt de ambities van het kabinet, maar heeft waarschuwt ook: “We weten waar het knelt, dus laten we niet weer opnieuw twee jaar onderzoek doen naar de complexiteit van het stelsel, terwijl er al talloze rapporten liggen en de sector nu pragmatisch wil handelen.”
Ook ActiZ reageert op de wens van het kabinet om kunstmatige intelligentie in te zetten tegen de hoge administratieve lastendruk. “De vraag is of dit wensdenken is, en of de beloften daadwerkelijk waargemaakt kunnen worden.”
RegioPlus: ‘Geen zekerheid over toegankelijkheid van zorg’
Het ministerie van Volksgezondheid blijft investeren in het samenwerkingsverband RegioPlus en de aangesloten regionale werkgeversorganisaties. Middelen blijven beschikbaar voor loopbaaninstrumenten die de instroom en behoud van zorgpersoneel op peil moeten houden. De investeringen in het arbeidsmarktbeleid zijn echter ook na 2025 van groot maatschappelijk belang en daarom wil RegioPlus daarover snel in gesprek met de betrokken ministeries. “Om de toegang tot zorg en welzijn op de lange termijn veilig te stellen, moet nu gehandeld worden.”
Zorgverzekeraars Nederland: veel plannen vragen om doordachte uitwerking
Veel plannen van het kabinet vragen om een doordachte uitwerking, zegt Zorgverzekeraars Nederland. De organisatie wil deze graag samen met het kabinet oppakken om ervoor te zorgen dat Nederlanders toegang houden tot goede en betaalbare zorg. Wel vindt de brancheorganisatie voor zorgverzekeraars het goed dat er aandacht is voor toegankelijke zorg, digitalisering en gegevensuitwisseling en voor nieuwe woningen voor ouderen en het schrappen van niet-effectieve zorg.
V&VN: Kabinet doet niet genoeg tegen personeelstekorten in de zorg
V&VN heeft zorgen over de bezuinigingen voor de wijkverpleging en de inzet van digitalisering in de zorg. “De nieuwe digitale manier van werken vraagt veel van verpleegkundigen en verzorgenden. Dit vraagt om investeren in plaats van bezuinigingen.” Voor het opleiden van wijkverpleegkundigen wordt vanaf 2025 structureel 60 miljoen euro beschikbaar gesteld en voor volgend jaar is er voor opleidingsplekken voor verpleegkundig specialisten eenmalig 38 miljoen euro beschikbaar. V&VN is daar heel blij mee, maar ziet ook dat er voor het gehele arbeidsmarktbeleid juist minder geld is. Dit jaar was hiervoor nog 705 miljoen opzij gelegd. In 2029 is daar nog 527 voor vrijgemaakt. “Dat stelt ons teleur, omdat in het regeerakkoord nog werd vermeld dat de aanpak van het personeelstekort in de zorg een speerpunt is.”
Ook baart het de organisatie zorgen dat er minder zorgstudenten zijn. Daar moet het kabinet iets aan doen, net als inzetten op behoud van zorgpersoneel door hen doorgroeimogelijkheden, goede arbeidsvoorwaarden en zeggenschap te bieden.
Seniorencoalitie: plannen voor ouderenzorg zijn niet concreet genoeg
De plannen van het nieuwe kabinet voor de ouderenzorg mogen wat de Seniorencoalitie betreft wel wat concreter. En om de vergrijzing in Nederland het hoofd te kunnen bieden, is een langetermijnvisie nodig, die er nu nog niet is. “Zonder samenhangend beleid op de gebieden zorg, wonen en inkomen lopen over tien tot twintig jaar de problemen totaal uit de hand.” Er is brede en gestructureerde scholing nodig voor mantelzorgers en meer inzicht in vraag en aanbod op regionaal niveau.
Patiëntenfederatie Nederland: veel vragen over regeringsplannen
Patiëntenfederatie Nederland heeft veel vragen over de regeringsplannen. Als het eigen risico vanaf 2027 omlaag gaat, nemen de wachtlijsten in de medisch-specialistische zorg volgens het kabinet toe. Dit probleem kan deels worden opgelost door de zorgvrager met de grootste urgentie als eerste te behandelen, maar welke criteria worden hiervoor gehanteerd, wie bepaalt wie de grootste urgentie heeft en wie controleert dit?
“We moeten ervoor waken dat dit geen systeem wordt waarin bijvoorbeeld de mondigste patiënten het snelst geholpen worden. Wat daarom nodig is, is goed inzicht in de wachttijden en welke patiënten op welke behandeling wachten. Zorgaanbieders moeten hier in de regio vervolgens veel beter op samenwerken om die wachtlijsten te verkorten”, zegt directeur-bestuurder Arthur Schellekens.
Wel is Patiëntenfederatie Nederland te spreken over de gewenste inzet van Artificial Intelligence en digitale zorg op de druk op de zorg te verlagen. Ook zijn de plannen voor betere databeschikbaarheid en gegevensuitwisseling goed ontvangen.
VGN: ‘Klap in het gezicht voor gehandicaptenzorg’
In de Troonrede en Miljoennota is er bijna geen aandacht voor mensen met een beperking in Nederland. Volgens Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) slaat het kabinet de plank volledig mis. Zo zijn er geen concrete maatregelen om te voldoen aan het VN-verdrag Handicap, wordt er denigrerend over de sector gesproken en gaan bezuinigingen voor 2026 gewoon door: er komen niet onderbouwde tariefkortingen op de zorg en op de vergoeding van huisvestingskosten.
Maar ook VGN ziet lichtpuntjes, bijvoorbeeld het schrappen van de bezuiniging op de jeugdhulp, de Hervormingsagenda Jeugd en de inzet van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid om via sectorale ontwikkelpaden in- en doorstroom van zorgpersoneel op een laagdrempelige manier mogelijk te maken.
Jeugdzorg Nederland: ‘Kabinet straalt vertrouwen uit’
Jeugdzorg Nederland is minder kritisch op de regeerplannen dan de meeste partijen. Volgens de organisatie straalt het kabinet vertrouwen uit dat het land goede stappen zet voor het verbeteren van de jeugdzorg, onder meer met de Hervormingsagenda Jeugd. Kritiekpunt is wel dat er meer gedaan moet worden aan het terugdringen van de personeelstekorten in de sector.
FNV Zorg & Welzijn: ‘Kabinet draait zorg de nek om’
Vakbond FNV Zorg & Welzijn is erg kritisch op de kabinetsplannen voor volgend jaar. Er wordt volop ingezet op verschraling van zorg en welzijn in Nederland. De personeelstekorten en hoge werkdruk moeten worden opgelost met AI en digitalisering, maar “er is duidelijk niet geluisterd naar de werkvloer. Want professionals in de zorg- en welzijnssector willen dat er echt uitvoerbare oplossingen komen die ook snel resultaat opleveren.” Het is mooi dat de administratietijd met 20 procent omlaag moet, maar de vakbond mist concrete oplossingen op de korte termijn voor.
Ook neemt het kabinet een groot risico door voorrang te willen geven aan mensen met de hoogste urgentie. Het gevolg hiervan kan zijn dat mensen met mildere klachten hun klachten met de tijd zien verergeren, waardoor de zorgkosten alsnog stijgen. Ook mist er actie in de kraamzorg.
Lichtpuntje is volgens bestuurder Bert de Haas dat de ouderenzorgbezuinigingen deels van tafel zijn. Helaas wordt deze wel overschaduwd door het gebrek aan concrete maatregelen om de werkdruk en grote uitstroom van personeel een halt toe te roepen.
Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky
