Drie aanvragen van het Radboudumc zijn gehonoreerd in de Open Competitie ENW-XS door NWO in het domein Exacte en Natuurwetenschappen (ENW). Alessandra Cambi gaat de rol van diverse fibroblasten bij kanker onderzoeken, Pascal Miesen analyseert een belangrijke infectiefase in de muggendarm en Li Xue wil een variant op chatGPT voor eiwitvorming ontwikkelen. De Open Competitie ENW - XS subsidies zijn bedoeld om veelbelovende ideeën, vernieuwende en risicovolle initiatieven mogelijk te maken. Het voorgestelde onderzoek is grensverleggend en op voorhand staat niet vast of de beoogde doelstelling gehaald wordt. Wat telt is dat elk resultaat, zowel positief als negatief, de wetenschap vooruit helpt. Dit meldt Radboudumc.
Alessandra Cambi: Kanker en fibroblasten
Solide tumoren kapen naburige gezonde cellen om omgevingen te creëren die tumorgroei en -verspreiding bevorderen. Fibroblasten zijn cellen die in al onze organen aanwezig zijn en door de tumor worden gemanipuleerd. Deze met kanker geassocieerde fibroblasten komen in vele soorten voor: sommigen maken collageen en vergemakkelijken tumorinvasie, anderen scheiden moleculen af die het afweersysteem voor de gek houden zodat tumoren ontsnappen. De specifieke functies van deze verschillende soorten fibroblasten zijn nog onbekend. Hier zullen zij nieuwe, reproduceerbare en gestandaardiseerde procedures ontwikkelen om deze verschillende soorten fibroblasten in het laboratorium te induceren om hun rol bij kanker beter te begrijpen.
Pascal Miesen: HIGH-TIME voor muggen – Hoge resolutie inkijk in transcriptionele immuunresponsen in de muggendarm
De Aziatische tijgermug (Aedes albopictus) is een invasieve soort die epidemische virussen zoals het chikungunya-virus verspreidt. Nadat een mug een bloedmaal heeft genomen bij een geïnfecteerd persoon, moet het virus de muggenmaag, middendarm genoemd, infecteren en zich in dit orgaan vermenigvuldigen. Als dit niet efficiënt gebeurt, kan de infectie van de mug niet verder doorgaan en wordt het virus niet overgedragen. In HIGH-TIME bestuderen de onderzoekers de eerste afweer tegen virusinfectie in de middendarm om inzicht te krijgen in de processen die bepalen of muggen geïnfecteerd worden en of ze uiteindelijk virussen naar de mens kunnen overdragen.
Li Xue: AI en eiwitmodellen
Self-supervised learning (SSL)-algoritmen, zoals chatGPT, kunnen zonder specifieke instructie te krijgen de grammatica van natuurlijke talen leren. Zij gaan 3D-GPT ontwikkelen, een SSL-algoritme dat de fysische en chemische principes van eiwitvouwing leert uit de analyse van driedimensionale (3D) eiwitstructuren. Specifiek zullen ze onderzoeken of 3D-GPT de energiewinst tijdens het vouwen van eiwitten kan modelleren en het vervolgens kan gebruiken om kleine therapeutische eiwitten te vouwen. Net als andere SSL-algoritmen kan 3D-GPT, eenmaal getraind, worden verfijnd voor een breed scala aan toepassingen, bijvoorbeeld het identificeren van ziekteverwekkende mutaties en het helpen bij het ontwerpen van kankervaccins.
Door: Nationale Zorggids
