Veiligheid is een groot goed in de zorg. De afgelopen decennia is veel geïnvesteerd in het veiliger maken van de zorg en het beheersen van risico’s. Daardoor is het aantal vermijdbare fouten afgenomen. Het einde van de huidige strategie lijkt echter in zicht. De zorg wordt niet nog veiliger door nog meer te reguleren. Tegelijkertijd wordt ook duidelijk dat teveel nadruk op veiligheid negatieve effecten kan hebben. Instrumenten om veiligheid te reguleren schieten soms hun doel voorbij, omdat ze weinig ruimte laten om afwegingen te maken en te leren van fouten. Dit meldt het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG)
Ruimte voor andere waarden
Veiligheid is niet de enige waarde die leidt tot goede zorg, stelt het CEG. Het beschermen van patiënten tegen alle mogelijke risico’s uit het dagelijks leven kan ten koste gaan van andere dingen die belangrijk zijn in het leven. Het CEG laat in dit signalement zien dat er problemen ontstaan wanneer veiligheid als geïsoleerde waarde wordt beschouwd.
Maartje Schermer, voorzitter van de CEG-Commissie: “Dat kan nog wél als er weinig concurrerende waarden zijn, zoals bij ontsmetten voor een operatie. Het gaat knellen als veiligheid andere waarden, die voor de patiënt belangrijk zijn, geen ruimte geeft. Als wandelen een risico op vallen met zich meebrengt, moeten we de patiënt het plezier van wandelen, het gevoel van vrijheid, dan ontzeggen?”
Afwegingen maken en leren
Om patiënten goede zorg te kunnen geven, moeten zorgprofessionals de ruimte nemen én krijgen om veiligheid af te wegen tegen andere waarden die belangrijk zijn voor patiënten. Het realiseren van goede en veilige zorg vraagt om een verschuiving van het reguleren van veiligheid naar afwegingen maken tussen waarden.
Daarnaast moet er ruimte zijn om te leren. Niet alleen van fouten, maar ook van wat goed gaat. De zorg is een risicovolle sector, niet alle incidenten kunnen voorkomen worden. Zorgprofessionals en bestuurders moeten de tijd krijgen en nemen om hiervan te leren.
Het rapport van het CEG “Veilige zorg, goede zorg?” is aangeboden aan Ronnie van Diemen, inspecteur-generaal Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).
Door: Nationale Zorggids
