Mogen ambtenaren van de gemeente babynamen weigeren?

In Nederland hebben ambtenaren van de burgerlijke stand de bevoegdheid om babynamen te weigeren, maar dit gebeurt alleen in heel specifieke en zeldzame gevallen. Het recht van ouders om zelf de naam van hun kind te kiezen is vastgelegd in de Nederlandse Voornamenwet, maar er zijn wel enkele beperkingen. Deze beperkingen zijn er om het belang van het kind te waarborgen en te voorkomen dat een naam schadelijk of ongepast is. Wanneer mag een ambtenaar van de gemeente een babynaam weigeren?

Wanneer ouders hun pasgeboren kind inschrijven bij de gemeente, wordt de naam geregistreerd door een ambtenaar van de burgerlijke stand. De ambtenaar beoordeelt daarbij of de gekozen naam voldoet aan de wettelijke criteria. Als de naam om welke reden dan ook niet geschikt wordt geacht, kan de ambtenaar deze weigeren en verzoeken om een andere naam te kiezen.

Wanneer mag een babynaam geweigerd worden?

Volgens Burgerlijk Wetboek 1 artikel 4 lid 2 weigert een ambtenaar van de burgerlijke stand in de geboorteakte voornamen op te nemen die ongepast zijn, of overeenstemmen met bestaande geslachtsnamen tenzij deze ook gerbruikelijke voornamen zijn. Daar worden ouders dus niet veel wijzer van. In de praktijk kan een babynaam kan door een ambtenaar geweigerd worden op basis van enkele regels:

1. De naam mag niet ongepast zijn. Dit betekent dat namen die aanstootgevend of beledigend zijn, geweigerd kunnen worden. Namen met obscene of discriminerende betekenissen vallen hieronder.
2. De naam mag niet tot verwarring leiden. Dit geldt bijvoorbeeld voor namen die qua schrijfwijze te veel lijken op bestaande achternamen, zoals Visser of Gerritzen. Het idee is dat de naam niet mag zorgen voor administratieve of sociale verwarring. Dit betekent ook dat een voornaam uit niet te veel namen mag bestaan.
3. De naam mag het kind niet belachelijk maken. Namen waarvan ambtenaren van mening zijn dat ze het kind later in verlegenheid kunnen brengen of waarmee het kind gepest zou kunnen worden, kunnen geweigerd worden.
4. Een voornaam moet een naam zijn. De naam moet als voornaam geschikt zijn. Zo kunnen objecten of getallen (zoals het cijfer 13) vaak geweigerd worden als voornaam.

Voorbeelden van geweigerde namen

Hoewel er geen officiële lijst van verboden namen is, zijn er wel bekende voorbeelden van namen die in Nederland geweigerd zijn: namen zoals Mickey of Batman werden afgewezen omdat ze als ongepast of ongeschikt voor een persoon werden beschouwd. Prins werd in sommige gevallen geweigerd, omdat het wordt gezien als een titel en niet als een gebruikelijke voornaam. Ook Urine, Maastricht, Tsjakkalotte, Dienaar van God en Miracle of Love zijn geweigerd. Er is in Nederland geen zwarte lijst met verboden babynamen.

In het buitenland zijn er overigens nog gekkere namen bekend die zijn geweigerd door ambtenaren van de burgerlijke stand, zoals Brfxxccxxmnpcccclllmmnprxvclmnckssqlbb11116 in Zweden, @ in China en Hitler in Mexico.

Wat gebeurt er als een naam geweigerd wordt?

Als een naam wordt afgewezen, moeten de ouders een nieuwe naam kiezen. In zeldzame gevallen waarin ouders het niet eens zijn met de beslissing van de ambtenaar, kunnen ze bezwaar maken en de kwestie voorleggen aan de rechter. De rechter beslist dan of de naam wel of niet geaccepteerd kan worden op basis van de Voornamenwet.

Vrijheid bij kiezen van naam

Hoewel ouders in Nederland over het algemeen vrij zijn in het kiezen van de naam van hun kind, zijn er duidelijke regels om te voorkomen dat kinderen later in hun leven problemen ondervinden door hun naam. Ambtenaren kunnen babynamen weigeren als ze beledigend, verwarrend of ongeschikt zijn, maar er blijft gelukkig ook veel ruimte voor creativiteit en persoonlijke voorkeur.

Mocht een naam worden geweigerd, dan is er de mogelijkheid om een andere naam te kiezen of de zaak voor de rechter te brengen.

Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky
Bronnen: Rijksoverheid, RTL. Vernoeming.nl,