Ongeveer 10 tot 30 procent van de vrouwen wereldwijd heeft adenomyose; een veelvoorkomende aandoening aan de baarmoeder. Veel vrouwen krijgen pas een late diagnose. Adenomyose zit verstopt in de spier van de baarmoeder, wat vooral tijdens de menstruatie tot flinke pijnklachten kan leiden. Uit onderzoek van promovenda Connie Rees blijkt dat de vrouwenziekte en het ‘zusje van endometriose’ een verminderde kans op vruchtbaarheid geeft. Zwangere vrouwen adenomyose hebben ook nog eens een grotere kans op complicaties tijdens de zwangerschap en bevalling. Des te belangrijker om de diagnose vroegtijdig te krijgen. Dit meldt het Catharina Ziekenhuis.
Adenomyose is een goedaardige aandoening, maar wel eentje die veel impact heeft op het leven van een vrouw. De ziekte is vaak lastig vast te stellen omdat er voor een diagnose nog te weinig eenduidige criteria is en omdat deze verstopt zit. Vroeger was het zelfs zo dat adenomyose alleen werd vastgesteld na baarmoederverwijdering. De onterechte aanname was dan ook dat de ziekte alleen bij oudere vrouwen voorkwam.
Effect op vruchtbaarheid
Het ‘zusje van endometriose’ leidt helaas tot een verminderde kans op vruchtbaarheid. Vrouwen met ernstigere klachten hebben een grotere kans op onvruchtbaarheid dan vrouwen met minder ernstige klachten. Wat het daadwerkelijke effect is van adenomyose op de vruchtbaarheid is nog onzeker. Wel is duidelijk dat vrouwen die wel zwanger worden, meer risico lopen op complicaties zoals langere bevallingen, keizersneden, bloeddrukklachten en een groeiachterstand bij foetussen. “Kort samengevat: vanuit dokterskant kun je beter anticiperen, bijvoorbeeld met extra groei-echo’s. Vanuit patiëntkant ben jij op de hoogte van de risico’s”, aldus Rees.
Mogelijke behandeling van adenomyose
Helaas is adenomyose niet helemaal weg te opereren vanwege schade aan de baarmoeder, Wel is het soms mogelijk om kleine stukjes te verwijderen, maar dit geeft geen garantie op een klachten- en pijnloos bestaan. Als dat niet lukt, kan verergering van klachten alleen voorkomen worden met een hormonale behandeling, zoals een hormoonspiraal of anticonceptiepil. Het continu doorslikken van de pil of een andere hormonale behandeling voorkomt een menstruatie.
“Als hormonen onvoldoende werken of de patiënt dit niet meer wenst, zou je kunnen overwegen om de baarmoeder te verwijderen. Maar jonge vrouwen hebben vaak een kinderwens en dan is het dus geen optie.” Aan jonge vrouwen zonder kinderwens adviseert het Catharina Ziekenhuis ook geen baarmoederverwijdering, omdat de wens altijd nog kan komen. Meestal verdwijnen klachten na de overgang.
Bewegelijkheid baarmoeder
Rees heeft het diagnosetraject voor adenomyose sterk verbeterd, aldus het ziekenhuis. Ze heeft advies gegeven over waar bij de beoordeling van een MRI op gelet moet worden, maar ook heeft de promovenda gewerkt aan een nieuwe echoscopische methode die de bewegelijkheid van de baarmoeder vatstelt. Uit Rees’ onderzoek blijkt namelijk dat vrouwen met adenomyose afwijkende bewegingen van de baarmoeder hebben. Dit zou dus kunnen helpen bij het stellen van een diagnose.
Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky
Afbeelding: Jarno Verhoef/Catharina Ziekenhuis
