‘Sigarettenpakje moet niet alleen eng zijn’

(Novum) – Wil je mensen van de sigaretten af krijgen, dan red je het niet met enge plaatjes alleen. Als rokers alleen maar met gruwelgebitten en grote gezwellen geconfronteerd worden, ‘steken ze hun kop in het zand’. Dat zegt Carel Jansen, hoogleraar communicatie- en informatiewetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Jansen is gespecialiseerd in gezondheids- en angstcommunicatie.

Hij reageert op het voornemen van het kabinet om de verpakkingen van sigaretten en shag binnenkort voor 65 procent te laten bestaan uit waarschuwingsteksten en foto’s van aandoeningen die door roken worden veroorzaakt. Ook wordt de minimumleeftijd voor de verkoop van elektronische sigaretten 18 jaar. Het kabinet praat vrijdag over deze voorstellen van staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid (PvdA).

Iemand die alleen een akelig plaatje ziet op zijn sigarettenpakje, wordt daar misschien wel angstig van, maar hij kan met die angst nergens naartoe. Jansen: “Je moet tegelijk vertellen wat je kunt doen om dat enge effect te voorkomen.” Er zou volgens Jansen ook een website of telefoonnummer op het pakje moeten staan, waar iemand terechtkan voor informatie over stoppen met roken. “Doe je dat niet, dan sluiten mensen zich af.”

Verder moet er worden ingespeeld op de vatbaarheid van de roker. “Een plaatje van iemand met een enorm gezwel aan zijn keel, daarvan kan je denken: ik zie nooit iemand met zoiets”, aldus Jansen. Het moet volgens de hoogleraar gaan om plaatjes waarbij een roker denkt: “O jee, dat geldt ook voor mij.”

Ten slotte moet de boodschap het effect hebben dat mensen ervan overtuigd raken dat zij óók van het roken af kunnen komen. Dat kan bijvoorbeeld door voorbeelden te geven van mensen die van het roken af zijn gekomen.

Het Trimbos-instituut is op zich een voorstander van de plaatjes, maar vindt ook dat het daar niet bij moet blijven. Net als Jansen zou de organisatie graag zien dat op de pakjes tekst komt te staan waar de roker hulp kan vinden. Daarbij ziet Trimbos-instituut het liefst dat ‘net als in Australië uniforme pakjes op de markt komen in een neutrale kleur’. Zo kunnen fabrikanten geen stoer of aantrekkelijk imago meegeven aan het roken.