Valpreventieweek: hoe ouderen vallen kunnen voorkomen en zelfstandig blijven

Tijdens de jaarlijkse Valpreventieweek staat het voorkomen van valincidenten bij ouderen centraal. Vallen is een van de grootste gezondheidsrisico’s voor mensen boven de 65 jaar. Elk jaar belanden tienduizenden ouderen in Nederland op de spoedeisende hulp vanwege een val, met ernstige gevolgen zoals botbreuken, hersenschuddingen en verlies van zelfstandigheid. Gelukkig kunnen ouderen veel doen om vallen te voorkomen, en Valpreventieweek is een uitstekend moment om hierbij stil te staan.

Waarom vallen ouderen vaker?

Het valrisico neem toe, naarmate iemand ouder wordt. Dit komt door verschillende factoren, zoals verminderd evenwicht, oogzicht, spierkracht en flexibiliteit. Daarnaast kunnen medische aandoeningen zoals artrose, diabetes en hartaandoeningen bijdragen aan instabiliteit. Ook het gebruik van bepaalde medicatie, zoals slaapmiddelen en bloeddrukverlagers, kan het risico vergroten.

In het kader van de Valpreventieweek hebben VeiligheidNL en het ministerie van Volksgezondheid een online valrisicotest ontwikkeld. Ouderen krijgen op basis van hun antwoorden op vragen een valrisico-inschatting. Is er een verhoogd risico op vallen, dan krijgen ze allerlei tips om dit risico terug te dringen. 

Beweging: de sleutel tot preventie

Een van de belangrijkste maatregelen die ouderen kunnen nemen om vallen te voorkomen, is het verbeteren van hun lichamelijke conditie. Regelmatige lichaamsbeweging helpt niet alleen om spierkracht en flexibiliteit te behouden, maar versterkt ook het evenwichtsgevoel.

Bewegingsoefeningen zoals tai chi, yoga of specifieke valpreventieprogramma’s kunnen bijzonder effectief zijn. Tai chi is bijvoorbeeld bewezen effectief om balans te verbeteren en valrisico’s te verminderen. Daarnaast zijn er diverse valpreventiecursussen die specifiek gericht zijn op het trainen van stabiliteit en spierkracht, onder begeleiding van fysiotherapeuten.

Maak de woning veiliger

Een ongeluk zit in een klein hoekje, vaak thuis. Net als dat veel ongevallen met kinderen in huis gebeuren, is dat ook het geval bij ouderen: veel valincidenten gebeuren in hun eigen omgeving. Daarom is het cruciaal om de woning veiliger te maken voor ouderen. Het verwijderen van losse kleedjes, zorgen voor goede verlichting in donkere ruimtes en het plaatsen van antislipmatten in de badkamer en keuken kunnen veel leed voorkomen.

Daarnaast is het belangrijk om meubilair zo te plaatsen dat er voldoende loopruimte is, en om stoelen en banken te hebben die gemakkelijk in- en uitstappen mogelijk maken. Voor ouderen met mobiliteitsproblemen kunnen handgrepen en steunbeugels in de badkamer of naast het bed extra veiligheid bieden.

Medicijncontrole en gezondheid

Het regelmatig laten controleren van medicatie door een arts of apotheker is ook een belangrijk onderdeel van valpreventie. Sommige medicijnen kunnen bijwerkingen hebben die duizeligheid of evenwichtsproblemen veroorzaken. Door medicatie aan te passen, kan het risico op vallen aanzienlijk verminderd worden.

Daarnaast is het raadzaam om het gezichtsvermogen jaarlijks te laten controleren, omdat slecht zicht vaak bijdraagt aan valpartijen. Een nieuwe bril of aanpassing in verlichting kan een wereld van verschil maken.

Sociale betrokkenheid en zelfvertrouwen

Vallen heeft niet alleen fysieke gevolgen, maar kan ook leiden tot angst om opnieuw te vallen. Dit kan ervoor zorgen dat ouderen minder durven te bewegen, wat de kans op een val juist vergroot. Het is daarom belangrijk om het zelfvertrouwen te vergroten door veilige beweegprogramma’s te volgen en betrokken te blijven bij sociale activiteiten.

Gemeenten en zorginstellingen bieden vaak preventieve screenings aan tijdens de Valpreventieweek om het risico op vallen in kaart te brengen en ouderen te helpen met passende oplossingen.

Voorkomen is beter dan genezen

Valpreventie is een belangrijke stap om de zelfstandigheid van ouderen te behouden en hun kwaliteit van leven te verbeteren. Door aandacht te besteden aan beweging, het veiliger maken van de leefomgeving en het controleren van medicatie, kunnen ouderen zelf een groot verschil maken in het voorkomen van valincidenten.

Tijdens de Valpreventieweek zijn er veel initiatieven die gericht zijn op het informeren en ondersteunen van ouderen. Het is een perfect moment om stil te staan bij de gevaren van vallen en te werken aan een veiligere, gezondere toekomst.

Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky
Bronnen: VeiligheidNL, RIVM, BeterOud