Spoedeisende hulp bezwijkt onder druk door oudere patiënten

De spoedeisende hulp (SEH) in Nederlandse ziekenhuizen raakt steeds vaker overbelast door oudere patiënten die nergens anders terechtkunnen. Personeelstekorten in zowel ziekenhuisafdelingen als de thuiszorg zorgen ervoor dat ouderen onnodig lang op de SEH verblijven, soms zelfs overnachten. Het probleem heeft ingrijpende gevolgen voor zowel de patiënten als het zorgsysteem. Dit meldt het NRC.

Ouderen blijven vastzitten op de SEH

Ouderen die na een val op de SEH belanden, kunnen vaak niet terug naar huis zonder hulp. De beperkte capaciteit in thuiszorg en verpleeghuizen betekent dat zij op een andere ziekenhuisafdeling terechtkomen of zelfs noodgedwongen op de SEH blijven. In 2023 hielden dagelijks gemiddeld 753 patiënten een ziekenhuisbed onnodig bezet.

Een voorbeeld is een 94-jarige vrouw die na een val op de SEH van Tergooi MC belandde. Verpleegkundig specialist Vera Hogervorst zocht een oplossing, maar door het gebrek aan beschikbare plekken moest de patiënt in het ziekenhuis overnachten.

Druk op thuiszorg en mantelzorg

Thuiszorgorganisaties kampen met extreme tekorten aan personeel. Wijkverpleegkundigen zoals Anique Breed-Huisman werken overuren om het rooster te vullen, maar het blijft een uitdaging om aan alle zorgvragen te voldoen. Niet-essentiële hulp, zoals extra douchemomenten, wordt vaak geschrapt.

Breed-Huisman ziet hoe de druk toeneemt. “Cliënten met dementie willen aandacht en zorg, maar onze mogelijkheden zijn beperkt.” Haar team kan vaak geen nieuwe cliënten aannemen, wat betekent dat patiënten langer in het ziekenhuis blijven of zonder voldoende zorg naar huis worden gestuurd.

Gevolgen voor ziekenhuizen

Het tekort aan zorgopties buiten het ziekenhuis leidt tot een kettingreactie. Afdelingen zoals chirurgie en neurologie nemen oudere patiënten zonder acute medische noodzaak op, wat bedden bezet houdt die voor andere patiënten nodig zijn. Dit kan geplande operaties vertragen en SEH-opnamestops veroorzaken.

Volgens SEH-arts Dennis Barten van VieCuri Medisch Centrum gaat onnodige ziekenhuisopname ook ten koste van de gezondheid van ouderen. Langdurige ziekenhuisverblijven vergroten de kans op fysieke achteruitgang, zoals spierverlies, en verhogen het risico op verwardheid en complicaties.

Initiatieven om problemen te verminderen

Ziekenhuizen proberen de situatie te verbeteren met speciale teams zoals het GEM-team (Geriatric Emergency Medicine) in Tergooi MC. Dit team focust op het beoordelen van kwetsbare ouderen en voorkomt in een deel van de gevallen een opname. Echter, de structurele tekorten in de zorgsector blijven bestaan, waardoor oplossingen zoals thuiszorg of revalidatieplaatsen moeilijk te realiseren zijn.

Structurele veranderingen nodig

Zorgbestuurders pleiten voor meer samenwerking tussen zorgorganisaties en sectoren. Jacqueline van der Loo van Amaris benadrukt het belang van flexibiliteit: “Zorgpersoneel zou breder inzetbaar moeten zijn, zoals afwisselend in ziekenhuizen en verpleeghuizen.”

Ondanks dergelijke initiatieven blijven de personeelstekorten een knelpunt. Volgens cijfers zal het tekort in ziekenhuizen en de verpleeg- en thuiszorgsectoren de komende jaren alleen maar toenemen.

Een systeem op de grens van instorten

De huidige situatie legt bloot hoe de verschillende zorgsectoren elkaar beïnvloeden. Een tekort in de ene sector leidt tot overbelasting in de andere. De vergrijzing en het streven om ouderen langer thuis te laten wonen maken de noodzaak voor structurele oplossingen nog urgenter. Terwijl zorgverleners alles op alles zetten om patiënten te helpen, blijft de vraag hoe lang het systeem deze druk nog aankan.