Leqembi: eerste alzheimermedicijn in Europa, maar wat doet het middel eigenlijk?

Het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) heeft het medicijn Leqembi – met de merknaam  Lecanemab –goedgekeurd voor toetreding tot de Europese geneesmiddelenmarkt. Een unicum, want niet eerder kwam er een medicijn dat de ziekte van Alzheimer afremt naar Europa toe. Of het middel naar Nederland komt, moet nog blijken uit onderzoek van Zorginstituut Nederland. Maar de verwachtingen zijn hoopvol, ondanks dat het middel ook ernstige bijwerkingen kan hebben. Wat Leqembi doet, voor wie het middel geschikt is en wanneer deze naar Nederland komt, lees je in dit artikel.

Hoe werkt Leqembi?

Leqembi, ofwel Lecanemab, ruimt amyloïde-eiwitten in de hersenen op. Deze eiwitten spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van Alzheimer. Door deze op te ruimen, vertraagt het verloop van de ziekte bij patiënten in een vroeg stadium van Alzheimer. Het middel is dus alleen effectief bij een milde vorm van Alzheimer, waarbij bij patiënten amyloïde-afzettingen in de hersenen zijn aangetoond via een PET-scan of een ruggenprik. Dit betekent dus dat een kleine groep mensen met Alzheimer baat kan hebben bij het middel: tot minder dan 10 procent van alle dementiepatiënten. Leqembi geneest de ziekte ook niet, maar vertraagt slechts de cognitieve achteruitgang. Het effect is wellicht bescheiden, maar kan van groot belang zijn bij beginnende Alzheimer. Volgens medisch directeur Jolande Pijnenburg van het Alzheimercentrum Amsterdam kan het “revolutionaire middel” zorgen voor uitstel van zes maanden voordat mensen niet meer zelfstandig kunnen functioneren.

Bijwerkingen Leqembi

Hoewel de meeste mensen bij het gebruik van Leqembi slechts beperkte bijwerkingen zullen ervaren, is er ook kans op hersenbloedingen. Deze kunnen leiden tot een ziekenhuisopname, epileptische toevallen of in uitzonderlijke gevallen overlijden. Daarom keurde het EMA het medicijn eerder ook af. Mensen met een genetische aanleg voor Alzheimer krijgen het medicijn om deze reden niet. Volgens de EMA is het ook nodig om de toegang tot het middel goed te controleren, zodat patiënten met een verhoogd risico, bijvoorbeeld door het slikken van bloedverdunners, geen bijwerkingen krijgen.

‘Klok tikt letterlijk’

Ondanks de beperkingen benadrukt Alzheimer Nederlnad de hoopvolle stap die Leqembi vertegenwoordigt. Het is het eerste medicijn in Europa dat zich specifiek richt op de onderliggende processen van Alzheimer, in plaats van symptoomverlichting. Alzheimer Nederland roept Zorginstituut Nederland op om opname van Leqembi in het basispakket zo snel mogelijk goed te keuren. “Behandeling kan alleen in de eerste stadia van de ziekte van Alzheimer. Dus voor patiënten die net de diagnose hebben gehad, tikt de klok letterlijk.” Directeur Gerjoke Wilmink is ervan overtuigd dat de goedkeuring van het middel over 20 jaar nog herinnerd wordt als een heel belangrijke eerste stap in de behandeling van dementie.

Wanneer komt Leqembi dan naar Nederland?

Als Zorginstituut Nederland inderdaad besluit dat Leqembi meerwaarde toont ten opzichte van de kosten, moeten artsen nog richtlijnen opstellen over het gebruik én moeten er prijsafspraken over het middel gemaakt worden voor opname in het basispakket. Naar verwachting duurt het nog zeker tot 2026 voordat Leqembi in Nederland beschikbaar komt.

Bronnen: Alzheimer Nederland, Jeroen Bosch Ziekenhuis, Alzheimercentrum Amsterdam, BNR