Doula: een baken van rust in de bevalkamer, maar niet zonder kritiek

Een bevalling kan een stressvolle gebeurtenis zijn. Het is ingrijpend voor vrouw zijn, vooral als het het eerste kind is of als de vorige keer niet soepel is verlopen. Bij sommige vrouwen kan heet zelfs trauma’s opwekken. Een doula zou hierbij kunnen helpen. Zij ondersteunt je mentaal tijdens de zwangerschap en kan een baken van rust zijn in de geboortekamer. Terwijl dit geweldig is voor zwangere vrouwen, zijn verloskundigen soms iets minder enthousiast.

In 2020 brachten Nieuwsuur en het NRC een onderzoek naar buiten waarin zij 111 verloskundepraktijken hadden bezocht met vragen over hun ervaringen met doula’s. Hieruit bleek dat bijna de helft van de ondervraagden zei dat ze negatieve ervaringen hebben gehad met een doula of onzeker waren over hun aanwezigheid bij een bevalling.

Trauma

Zwangere vrouwen kiezen echter bewust voor een doula door de zorg die zij kunnen bieden tijden een zwangerschap. Een bevalling is namelijk een ingrijpende gebeurtenis in het leven, en kan bij een eerste bevalling veel onzekerheid geven. Ook voor moeders die eerder een kind hebben gekregen, kan een doula dit keer een rustiger verloop bieden.

Maar voor sommige vrouwen kan een zwangerschap zelfs een trauma weer doen oprakelen. Die hebben in hun leven één of meer traumatische gebeurtenissen meegemaakt. “Deze kunnen direct of indirect effect hebben op de uitkomst en beleving van de zwangerschap, bevalling en kraambed. De oorzaken kunnen variëren van nare seksuele ervaringen tot een posttraumatische stress stoornis (PTSS) als gevolg van een eerdere bevalling of ziekenhuisopname,” zegt Claire Stramrood van Beval Beter.

Stramrood zegt dat deze trauma’s bespreekbaar gemaakt moet worden in de begeleiding. “Creëer hiervoor een situatie waarin het voor de zwangere vrouw veilig voelt om persoonlijke dingen met je te delen. Denk aan rust, een open houding en niet oordelen.”

Doula

Een doula kan hierbij een belangrijke rol spelen. Zij kunnen omschreven worden als een zwangerschaps- en bevallingscoach. Tijdens de gehele zwangerschap, en zelfs na de geboorte, zijn zij een vertrouwenspersoon die aanstaande ouders ondersteunt op een niet medische manier. Doula’s proberen een veilige ruimte te creëren waarin zwangeren hun angsten kwijt kunnen, en waar dit volop besproken kan worden

In tegenstelling tot verloskundigen, die veel vragen kunnen beantwoorden maar gelimiteerd zijn door  tijd of werkdruk, zijn doula’s constant beschikbaar voor beide ouders. Ook tijdens de bevalling komen verloskundigen pas aankloppen wanneer de weeën al enige tijd bezig zijn. Op dat moment hebben zij ook de volledige aandacht voor de bevalling, waarbij de moeder soms vergeten kan worden. Een doula zal zich dan ook compleet op de moeder en haar partner richten.

Geboorteplan

Tijdens de gesprekken met een doula zal er ook een geboorteplan opgezet worden. Hierbij worden de wensen over de bevalling vastgelegd, bijvoorbeeld de manier van bevallen (bad) , wie er in de kamer mogen zijn, en of pijnbestrijding gewenst is. Een doula is hierbij de ‘bemiddelaar’ tussen de vrouw en de verloskundige tijdens de bevalling. Het voornaamste doel van een doula is om de zwangerschap zo prettig mogelijk te laten verlopen.

Zo’n geboorteplan kan echter weleens voor frictie zorgen. In het eerder genoemde onderzoek zeiden verloskundigen dat zij weleens voor de voeten gelopen worden door doula’s. Vaak voelen zij zich gelimiteerd door het geboorteplan, en zijn de wensen op dat moment misschien niet meer mogelijk. De helft van de verloskundigen stelden ook dat sommige doula’s zich bemoeiden met medische besluiten, terwijl zij daar niet voor zijn opgeleid.

Volgens de Nederlandse Beroepsvereniging voor Doula’s (NBvD)kan dit inderdaad af en toe gebeuren. Zelfs hebben zij wel een gedragscode opgesteld, waarin staat dat doula’s zich niet mogen bemoeien met het medische proces. Volgens voorzitter Evelinn van Oijen-Damstra zijn dit doula’s die niet officieel bij de verenging zitten, en dat er een onderscheid gemaakt moet worden met hen die dat wel zijn.

Door: Nationale Zorggids