Susana Chuva de Sousa Lopes van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) wil menselijke eicellen laten rijpen in een kunstmatige eierstok buiten het lichaam. Als dit lukt zouden meisjes die onvruchtbaar zijn geworden door kanker later toch met hun eigen eicellen kinderen kunnen krijgen. Dit onderzoek is beloond met een ERC-grant van 2 miljoen euro voor de komende 5 jaar. Dat meldt het LUMC.
Vrouwen die als kind kanker hebben overleefd, zijn vaak onvruchtbaar doordat de chemotherapie hun eicellen heeft beschadigd. Tegenwoordig kunnen meisjes daarom eierstokweefsel laten invriezen voor zij met chemotherapie beginnen. Dit weefsel kan worden teruggeplaatst als zij later kinderen willen. “Op deze manier zijn wereldwijd nu bijna honderd vrouwen zwanger geworden, waaronder in het LUMC. Toch is het verre van ideaal, omdat het vaak niet lukt en er een risico is om met het eierstokweefsel ook kankercellen terug te plaatsen”, vertelt dr. Chuva de Sousa Lopes.
Zij doet daarom onderzoek naar een alternatief: een kunstmatige mini-eierstok waarin eitjes buiten het lichaam kunnen rijpen. “Hiervoor gaan we eerst de verschillende stadia van menselijk eicellen en de cellen er om heen in kaart brengen. Met die informatie maken we een soort toonladder, waarmee je een zich ontwikkelende eicel uit de kunstmatige mini-eierstok kunt vergelijken en weet waar in de ontwikkeling deze zich bevindt. De volgende stap is gedetailleerd onderzoeken welke cellen en chemische signalen er precies nodig zijn om eicellen uit de kunstmatige mini-eierstok het rijpingsproces nauwkeurig te laten doorlopen.” Rijpe eitjes zouden vervolgens gebruikt kunnen worden voor IVF en na een succesvolle bevruchting kan een embryo teruggeplaatst worden.
Als het lukt om deze methode te ontwikkelen, kunnen vrouwen die eierstokweefsel hebben laten invriezen hiervan profiteren. Chuva de Sousa Lopes hoopt dat in de toekomst ook andere onvruchtbare vrouwen geholpen kunnen worden. “We gaan kijken of we volwassen lichaamscellen kunnen omvormen tot eicellen. Dan kunnen we bij vrouwen zonder gezond eierstokweefsel bijvoorbeeld huidcellen gebruiken. Het is ons vorig jaar gelukt om een mini-niertje te kweken.”
Door: Redactie Nationale Zorggids
