Las dat Stephen Hawkings waarschuwt voor robots in oorlogen. Dat gaat meer levens kosten. Tijdens het lopen op de loopband in de sportschool zag ik een programma over Posttraumatisch stresssyndroom bij ex-militairen. Het was zo interessant dat ik niet meer kon stoppen met lopen. De mannen werden meestal door hun vrouw gestuurd, die het niet langer konden aanzien: "Jij doet iets aan jezelf of je gaat eruit". Ze lagen alleen nog maar op de bank, deden niets meer, zoals een man die zich tijdens de vakantie in Turkije in de kelder van het hotel verstopte. De meesten hadden er zelf niet eens erg in dat er iets aan de hand was. Het waren ontroerende gesprekken met mannen die eindelijk mochten huilen, erkenden dat het fout ging en langzaam maar zeker weer gingen voelen. Soms na het stoppen met medicijnen, al schilderend en wandelend met een speciaal opgeleide hond: "Kom baas, we moeten naar buiten!"
Een tijd geleden sprak ik bij een lezing, over meditatie nota bene, een militair die me vertelde dat hij geen last zou hebben van PTSS omdat hij de precisiebombardementen alleen op een schermpje had uitgevoerd en daardoor niet zag wat er op de grond gebeurde. Ook als bleek dat er burgers bij betrokken waren. "Dat is het risico van het vak", zei hij. Ik keek hem verbijsterd aan... zo werkt dat dus. Hoorde zelfs dat ze speciaal mensen nemen die heel goed zijn in oorlogsspelletjes op de computer en daaraan verslaafd zijn. Kunnen ze gewoon doorgaan met hun hobby maar nu in het echt. Het verschil lijkt heel klein. Bingo!... target geraakt, pilsje verdiend. Het is 'schoner' werk dan wat de jongens in Parijs hebben uitgevoerd, niemand heeft het er over en wie weet heeft het één wel met het ander te maken.
Ik hoop van harte dat de man die ik toen sprak geestelijk gezond blijft of nee eigenlijk hoop ik dat niet. Ik hoop dat hij geestelijk gezond wordt en gaat beseffen wat hij nu eigenlijk heeft gedaan en wat er met hem is gebeurd. Dat hij zich realiseert dat hij in een mist terecht is gekomen. Dat hij daar weer uit komt en zichzelf weer terug vindt. Defensie is heel goed in het rekruteren van jonge mensen met advertenties als: 'Salaris tijdens je studie? Defensie zoekt technische helden' en nog zo wat. 'Jonge mensen die het avontuur niet schuwen en mensen willen helpen verdedigen in verre gebieden'. Er staat niet: 'Defensie zoekt mensen die een Posttraumatisch Stresssyndroom willen oplopen. Die over een paar jaar als helden thuiskomen en dan het huis niet meer uitkomen en zich verstoppen in de kelder'. Denk dat dat geen nieuwe helden oplevert.
Terwijl ik dit zo schrijf komt er iets anders bij me op... wie ben ik om hierover te oordelen? Wie weet heeft de militair deze ervaring juist nodig? Heb ik deze ervaring met hem nodig om me te realiseren dat ik niet hoef te oordelen, heeft deze wereld oorlogen nodig om onszelf te hervinden?
Ook al staan we lijnrecht tegenover elkaar en zijn we toch bereid te luisteren en onszelf te openen dan kunnen er wonderen gebeuren. Het gebeurt en er zijn vele voorbeelden van, de vrede breekt uit, al is het op minischaal. We zijn allemaal verantwoordelijk voor onze eigen vrede van binnen. We kunnen alleen maar vrede in onszelf vinden en dan daar wat van verspreiden.
© Nationale Onderwijsgids / Marja Ruijterman
