‘Recht is knelpunt bij uithuisplaatsing’

Het gebrek aan rechtsbescherming is het belangrijkste knelpunt voor gezinnen die te maken krijgen met een uithuisplaatsing. Dat stellen onderzoekers van de Universiteit Leiden in een factsheet die ze hebben opgesteld op verzoek van de Tweede Kamer. Dat meldt het Nederlands Jeugdinstituut. 

Kinderen en ouders staan zwak tegenover het machtige jeugdbeschermingsstelsel, aldus de onderzoekers. Uithuisplaatsingen leiden vaak niet tot stabiliteit, veiligheid en verbetering in de ontwikkeling van kinderen. Bij de besluitvorming over uithuisplaatsing spelen vaak persoonlijke opvattingen van professionals een te grote rol. Verder is er te weinig hulp beschikbaar voor gezinnen met ernstige problemen, en is er te weinig kennis over effectiviteit van interventies die kunnen worden ingezet om uithuisplaatsing te voorkomen.

Drang

De onderzoekers zijn ook kritisch over drang in de jeugdbescherming, waarbij ouders soms onder druk instemmen met een uithuisplaatsing zonder rechterlijke machtiging. Zo’n drangtraject kan in strijd zijn met de rechten van ouders en kinderen. Ze hebben geen rechtsbescherming en geen bezwaar- of beroepsmogelijkheden, omdat drangtrajecten niet in de wet zijn geregeld.

Effectieve interventies

Zet tijdig de juiste hulp in om uithuisplaatsing te voorkomen, adviseren de onderzoekers. Gebruik daarvoor bewezen effectieve interventies. En investeer in onderzoek naar effectieve interventies, omdat die nog weinig beschikbaar zijn.

Om de besluitvorming over uithuisplaatsing te verbeteren, adviseren de onderzoekers beslissingen te nemen in teamverband en samen met ouders en kinderen. Ook is het belangrijk dat organisaties hun medewerkers intervisie en supervisie bieden en een open cultuur creëren om twijfels en fouten constructief te bespreken.

Noodzakelijke verbetering

Karlijn Stals van het Nederlands Jeugdinstituut onderschrijft de knelpunten die de onderzoekers noemen. “De factsheet geeft een overzicht van noodzakelijke verbeteringen in de jeugdbescherming: betere rechtsbescherming, echt samen beslissen, transparante besluitvorming.”

Daarnaast is het van belang om niet te starten bij het moment dat die uithuisplaatsing overwogen wordt, stelt Stals. “We weten dat er nog te vaak geen passende hulp is voor een gezin, waardoor problemen zich opstapelen. Het klopt dat er nog veel onbekend is over de effectiviteit van interventies. Meer onderzoek daarnaar is goed. Tegelijkertijd kunnen we zorgen dat de interventies waarvan we wel weten dat ze effectief zijn, breder beschikbaar komen en vroegtijdig worden ingezet.”

Opgroeien in eigen gezin

“Er is echter meer nodig dan alleen interventies in de jeugdhulp. Het is onze maatschappelijke opdracht om te zorgen dat kinderen kunnen opgroeien in hun eigen gezin. Dat vraagt dat we breder kijken naar wat er nodig is in dat gezin om te functioneren, voor de kinderen te zorgen en een uithuisplaatsing te voorkomen. Dat kan een pedagogische interventie zijn, maar ook schuldhulpverlening, hulp voor de relatie, een passende woning, een vast inkomen of gewoon praktische hulp in de buurt. Het begint ermee dat je een met het gezin een goede analyse maakt en samenwerkt om passende steun en hulp te bieden.”

Door: Nationale Zorggids