1 juni 2015 om 08:51
5 minuten lezen
Nieuwe denkers over de andere kant van de veranderingen in de zorg: ‘Bepaal zelf wie aan je rug komt’
“2015 wordt het jaar van veranderingen, met alle problemen van dien,” vertelt Anni Tüski, die samen met Ingela de Witte de beweging #nieuwedenkersindezorg bedacht. “Wij wilden allebei een warme wind door Nederland waaien. We wisten dat de media flink boven op de veranderingen in de zorg zouden gaan zitten, op wat er allemaal misgaat. Wij willen juist de andere kant laten zien: dat er heel veel moois in Nederland gebeurt, is en ook blijft.” De vrouwen startten daarom in maart een blogserie.
De blogserie richt zich op de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Het ervoor zorgen dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen staat in deze wet centraal. “Wij willen een positief, maar ook realistisch geluid laten horen. Er is veel meer te zien en te lezen van waaruit je zelf, vanuit je eigen regie, je eigen keuzes kunt maken dan nu wordt aangegeven. Nu wordt door de media het gevoel gevoed van ‘we moeten het opeens allemaal zelf’.”
Nieuwe denkers, dat is het kernwoord, mensen die in praktijk tegen een probleem aan lopen en buiten de gebaande wegen om een oplossing bedenken. “Oplossingen,” aldus Anni, “die wel wat aandacht waard zijn.” De blogs zijn een tegenbeweging, zo niet reactie, op de negatieve berichtgeving rond de Wmo. “Er zijn veel meer simpele mogelijkheden dan die de gemiddelde Nederlander nu kent.”
De nieuwe denker
“Op vrijdag werd de vraag gesteld: hoe kan ik mijn huisarts overhalen om met mij een beeldgesprek via de tablet te voeren, want anders moet mijn zoon steeds vrij vragen om me naar de huisarts te brengen?” Dit, zo vertelt Anni, is een nieuwe denker. “Het is iemand die zelf met een vraag zit en een idee heeft. In dit geval: hoe kunnen we omgekeerd een professional overhalen?” Volgens Anni is de aandacht te veel gericht op de professionals en op hoe zij een omslag moeten maken. “Wij zeggen: pak het nou andersom. Welke vragen spelen er in de praktijk en wat voor ideeën of dingen kunnen daaruit voorkomen of gebeuren al?”
Daarbij is een nieuwe denker zowel iemand die al iets heeft bedacht, ontwikkeld of informatie heeft verzameld als iemand die nog bezig is nieuwe dingen neer te zetten. “En op die manier willen we inzoomen op de kracht van vernieuwend denken, buiten de hokjes om.” Er zijn drie organisaties betrokken bij de serie. Mantelzorg voor Beginners behandelt vragen van (beginnende) mantelzorgers. Thuisleefgids biedt een onafhankelijk overzicht van welke producten en diensten er nu al op de zorgmarkt zijn en wat de ervaringen van eerdere gebruikers zijn. Zorgbelang Brabant haakt aan op het thema e-health. De belangenbehartiger verzamelt, bundelt en verspreidt alle ervaringen van cliënten met digitale zorg.
Opengooien en vinden
Op 23 april meldde Mezzo, Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg, dat tachtig procent van de mantelzorgers zich geregeld zorgen maakt over de ingewikkelde nieuwe regelgeving. Liesbeth Hoogendijk, directeur van Mezzo, schrijft: “Mantelzorgers zijn dagen aan het rondbellen, naar de gemeente, zorgaanbieders, verzekeraars, SVB of CAK voor de juiste informatie. Instanties geven geen duidelijkheid, geen betrouwbaar antwoord en verwijzen onderling niet goed door.” Dit is één van de ontwikkelingen waar de blogserie op inspeelt. Anni: “We willen de markt van de zorgwereld en van de hulpmiddelenwereld opengooien. Dit willen we doen door kennis en informatie aan te bieden in normaal Nederlands. Uitgangspunt daarbij zijn jij en ik.” Als voorbeeld geeft Anni de brancheorganisatie van bedrijven die hulpmiddelen aanbieden. “Hier zijn 41 bedrijven uit Nederland bij aangesloten, terwijl er veel meer zijn. Er is geen overzicht; er zijn geen branchecijfers, terwijl er wel verwacht wordt dat mensen steeds meer zelf hulpmiddelen aan gaan schaffen.”
Vindbaarheid van de informatie is een ander punt. “Vorige week sprak ik een mantelzorgconsulent uit Brabant die mij vertelde dat ze dingen moest regelen voor iemand in Apeldoorn. Toen ze er niet uit kwam had de consulent haar collega in Apeldoorn gebeld. Deze kon haar echter ook niet helpen met de praktische vragen. Daarom was ze uiteindelijk naar mijn website, Mantelzorg voor Beginners, gegaan, vertelde ze me. Toen dacht ik: als jij als mantelzorgconsulent er zelf al niet uit komt, en je collega in Apeldoorn ook niet, dan is er onmiskenbaar behoefte aan meer duidelijkheid.” De blogserie is daarom opgedeeld in thema’s. “Zodat mensen kunnen zien: dit is mijn thema, deze vraag speelt nu bij ons.”
Een stukje omdenken
Op 9 mei kopt Trouw ‘Voor veel ouderen geldt: liever sterven dan naar het verpleeghuis’. Anni: “Het artikel gaat over een onderzoek waaruit bleek dat ouderen liever euthanasie laten plegen dan dat ze verzorgd worden. Deze studie heeft duidelijk gemaakt dat deze mensen levensmoe zijn omdat ze bang zijn voor de fase van verpleging en hoe het dan gaat.” Dit lijkt een direct gevolg te zijn van alle negatieve media-aandacht voor de veranderingen in de zorg. Berichten over hulpmiddelenaanvragen die door gemeenten afgewezen worden, over mantelzorgers die steeds meer overbelast raken en zorgvragers die zich een last voor hun familieleden voelen zijn aan de orde van de dag. Nieuwedenkersindezorg verzet zich tegen deze tendens. De blogserie wil een stukje omdenken realiseren. Of zoals Ingela de Witte, tevens initiatiefneemster van de website Eigenzorg.com het zegt: “Jij bepaalt wie aan je rug komt.”
“Stel, jij moet voor iemand thuiszorg regelen. Dan denk je heel makkelijk: het ziekenhuis of de gemeente zegt: deze en deze aanbieders zijn beschikbaar. Je kiest de eerste de beste partij en je denkt dat je klaar bent, maar dan blijkt dat het niet klikt, dat het niet past. Die fout heb ik bij mijn vader ook gemaakt. Mijn vader moest zich constant aanpassen, hij voelde zich niet prettig.” Keuzevrijheid, zo stelt Anni, is waar het hier om gaat. “Een vakantie boek je ook niet zomaar: waarom dan dit wel? Waarom laat je je meeslepen in het hokjes denken? Met de blogserie willen we mensen vertellen: laat je niet zomaar een keuze in je handen drukken voor een thuiszorgaanbieder, omdat deze thuiszorgaanbieder toevallig in je regio zit of omdat je zorgverzekeraar daar toevallig een contract mee af heeft gesloten. Er heerst een soort van passiviteit onder de burgers. Verkramp niet in het ‘oh help, hoe ga ik dit doen’.”
Verantwoordelijkheid van vrijheid is de onderliggende gedachte. Bij vrijheid hoort namelijk keuzes maken. En om keuzes te maken, moeten je weten wat je keuzemogelijkheden zijn. Dit is wat de blogserie doet. Gemeenten en zorgverzekeraars willen vaak dat mensen de zorgaanbieders kiezen die zij willen dat ze kiezen. “Nee, jij hebt keuzevrijheid, ook om voor andere zorgaanbieders te kiezen. We krijgen allemaal met zorg en de veranderingen te maken, maar laat het niet in hokjes gebeuren.”
Het positieve nieuws over de Wmo blijft veelal uit. Betekent dit dat de wet een slecht idee was? Of betekent dit dat er meer aandacht is voor de dingen die fout gaan, en minder voor de dingen die goed gaan? “Elke transitie heeft gewoon tijd nodig,” vindt Anni. “Hoe snel gaan we conclusie trekken dat het niet werkt? Het idee achter de Wmo is dat we veel meer gericht kijken in de thuissituatie, wat wel en niet mogelijk is. Wat dat betreft is de Wmo een mooie ontwikkeling, want niet alleen de overheid, maar ook de mensen zelf willen gewoon thuis blijven wonen.”
De blog van #nieuwedenkersindezorg leest u iedere week hier, op de Nationale Zorggids.
© Nationale Zorggids / Anouk Beijleveld
