Betaald verlof na miskraam of stilgeboorte: ‘Erkenning is zo belangrijk’

Een miskraam of stilgeboorte, het zijn geen onderwerpen die gemakkelijk ter sprake komen. Toch krijgt één op de vier vrouwen te maken met een miskraam, volgens Miriam van Kreij van Miskraambegeleiding Nederland. Momenteel onderzoekt het kabinet of er betaald verlof komt om dit prille verlies te verwerken. We spreken Miriam van Kreij en verliescoach Hiske Kuilman, die haar zoon tijdens de geboorte verloor. 

Hiske had een normale, gezonde zwangerschap. Ze was eind 2015 ruim 41 weken zwanger toen ze ingeleid werd. “Ik ging er niet meer vanuit dat het mis kon gaan”, vertelt ze. “Maar Hugo kwam maar niet tevoorschijn.” Hiske kreeg een spoedkeizersnede en haar zoontje werd uit haar buik getild. Hij ademde niet en zag blauw. Een half uur lang werd hij gereanimeerd, maar tevergeefs. Waarschijnlijk was hij in de laatste vijf minuten overleden.

Verlof was hard nodig

“De eerste periode was onwerkelijk”, blikt Hiske terug. “Iedere ochtend dacht ik een seconde dat alles oké was. Daarna drong de realiteit door. Alles waar we ons op hadden ingesteld, stortte in. We dachten dat we thuis zouden komen met ons kindje, nu moesten we een voldragen baby van acht pond begraven. We waren al zo gehecht aan hem.”

Omdat Hiske een voldragen zwangerschap had, kreeg ze haar volledige zestien weken zwangerschapsverlof. “Die waren ook hard nodig. Ik had amper energie en kon me moeilijk concentreren.” Daarna ging ze met kleine stappen weer aan het werk als supermarktmanager. Eerst drie keer per week een uur, later wat meer.

Haar man bleef zes weken thuis. “Hij vond ook wel weer fijn om wat afleiding van werk te hebben. Tegelijkertijd vond hij het lastig mij alleen te laten.” Wat hem opviel in die periode: iedereen vroeg hem hoe het Hiske ging. “Terwijl hij ook zijn kind had verloren. Onbewust gaat er toch meer aandacht naar de vrouw.”

Tijd om te rouwen

Betaald rouwverlof voor een miskraam of stilgeboorte is in Nederland niet wettelijk vastgelegd. Overlijdt een kind voor 24 weken, dan moet de ouder eigenlijk weer aan het werk. In de praktijk meldt een ouder zich vaak ziek. In Nieuw-Zeeland is onlangs een wetsvoorstel aangenomen voor drie dagen doorbetaald verlof. Het Nederlandse kabinet onderzoekt momenteel of wij dat voorbeeld volgen.

Miskraamcoach Miriam van Kreij vindt dit een goed begin. Zij begeleidt ouders die hun kind verloren tijdens de zwangerschap. Daarnaast geeft ze nascholing aan zorgprofessionals en schrijft ze boeken over het onderwerp. “Betaald verlof is een belangrijke erkenning dat pril verlies ertoe doet. Zo wordt het voor ouders misschien makkelijker tijd te nemen voor het rouwproces.”

Tegelijkertijd duurt het rouwproces vaak langer dan drie dagen, weet ze uit haar vele gesprekken met ouders. “Het risico van kort verlof is dat werkgevers denken dat het na drie dagen klaar moet zijn.”

Duidelijke voorwaarden voor verlof

Miriam vindt het belangrijk dat de voorwaarden voor het betaald verlof duidelijk zijn. “Moeten ouders deze dagen bijvoorbeeld meteen opnemen? Of mag dat later ook nog? En komt er een ondergrens aan het aantal dagen zwangerschap?” Waar de miskraamcoach verder benieuwd naar is: of het betaald verlof ook voor partners geldt. En voor vrouwen die een abortus hebben meegemaakt.

Hiske heeft een dubbel gevoel bij het onderzoek naar betaald rouwverlof. “Ik vind het goed dat er aandacht voor is”, stelt ze voorop. “Het is ook een belangrijk signaal naar het bedrijfsleven: neem een miskraam of doodgeboorte serieus. Maar stel dat er, net als in Nieuw-Zeeland, drie dagen verlof komt, vind ik dat veel te weinig. Wat heb je aan drie dagen? Dat vind ik bijna denigrerend.”

Rouw is persoonlijk

“Rouw is een lastig proces”, legt ze uit. “Iedere week is anders. De ene week voel je je best goed, maar je verdriet kan ineens getriggerd worden. Door een datum of foto bijvoorbeeld. Ook is het proces persoonlijk. Ik ken mensen die na drie weken gek worden thuis. Andere mensen lukt het pas na twee jaar.”

Daarom gelooft ze niet in een bepaald aantal dagen verlof. “Werkgevers kunnen beter peilen waar medewerkers zelf behoefte aan hebben. Je re-integreert echt sneller als je minder druk ervaart weer meteen te beginnen.”

Onbegrip vanuit omgeving

Miriam spreekt veel ouders die zich na een miskraam of stilgeboorte terugtrekken. “Dat is begrijpelijk, maar voor de meeste mensen helpt het om er wél over te praten. Hoe lastig dat ook is.” Haar belangrijkste boodschap: het is nooit te laat om iets te doen met het verlies dat je voelt, ook al is het al jaren geleden.

Hiske stuitte regelmatig op onbegrip vanuit de buitenwereld. “Iemand zei tegen me: “Gelukkig heeft Hugo nooit geleefd.” Alsof het dan minder erg is… Je rouwt niet om wat er was, maar om wat er nooit gaat komen.”

Voor een deel van haar omgeving ging het leven al snel weer door. “Mensen vergeten het niet, maar vonden het moeilijk om erover te beginnen. Ze waren bang mij verdrietig te maken. Terwijl ik het juist fijn vond erover te praten. En de naam van mijn kind te horen. Mensen maakten me eerder verdrietig als ze het verzwegen.”

Afscheidsceremonies en registraties

Hiske praat gemakkelijk over de stilgeboorte van Hugo. En over de miskraam die ze twee jaar later kreeg. Inmiddels heeft ze twee gezonde dochters en werkt ze als verliescoach en trainer. “Ik wilde andere ouders helpen. Mijn man en ik voelden naast verdriet ook een sterke drang om door te gaan. Het leven is niet voorbij, we moesten verder. Dat wil ik anderen ook meegeven. Je mag verdrietig zijn, maar je mag ook weer blij zijn.” 

Zorgprofessionals adviseert ze om ouders te wijzen op dingen die kunnen helpen om het verlies te verwerken. Een afscheidsceremonie met geliefden, bijvoorbeeld. Of de mogelijkheid om je doodgeboren kindje in de BRP te laten registreren. Hiske: “Zes jaar geleden was er nog veel minder mogelijk. Ik ben blij dat er steeds meer erkenning komt voor dit soort verlies. Als ouders iets belangrijk vinden, is het de erkenning dat hun kindje bestaan heeft. Hoe kort dat ook was.”

Door: Nationale Zorggids / Bente Schreurs