Voor de implementatie en uitvoering van de Wet verplichte ggz (Wvggz) en de Wet zorg en dwang psychogeriatrische en cliënten met een verstandelijke beperking (Wzd) is nog veel werk aan de winkel, voor zowel de overheid als het veld. Dat blijkt uit de evaluatie die onlangs is afgerond door het Amsterdam UMC en Trimbos-instituut. Beide wetten traden op 1 januari 2020 in werking, meldt ZonMw.
De Wvggz regelt het verlenen van verplichte zorg aan mensen met een psychische aandoening. Verplichte zorg is nodig als er door de psychische aandoening gevaar (ernstig nadeel) is of dreigt voor de persoon zelf of anderen. De Wzd beschrijft de rechten van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met psychogeriatrische aandoeningen zoals dementie, die onvrijwillige zorg krijgen. Daarnaast regelt deze wet de onvrijwillige opname van deze mensen. De wet is er om deze mensen te beschermen.
Belangrijkste conclusies van de evaluatie
Op basis van de bevindingen uit beide onderzoeksfases trekken onderzoekers 3 belangrijke conclusies: de implementatie van de Wvggz en Wzd is op gang gekomen, de relatie tussen de twee wetten is ingewikkeld en roept in de praktijk veel vragen op, en de resultaten van de invoering van de Wvggz en Wzd bewegen zich langzaam in de richting van de met beide wetten beoogde doelstellingen.
Hoewel de implementatie op gang is gekomen, ziet ZonMw dat dit op tal van punten nog moeizaam verloopt, zeker wanneer het gaat om de Wzd. Het zal nog een behoorlijke tijd duren voor het implementatieproces is voltooid, verwachten onderzoekers. Dat de relatie tussen de twee wetten ingewikkeld is, is een gevolg van de keuze om twee onafhankelijke wetten tot stand te brengen in een situatie van overlappende domeinen. Bovendien is de overlap tussen de doelgroepen veel groter dan gedacht. Hierdoor is de omvang en complexiteit van allerlei ‘grensgeschillen’ aanzienlijk.
Dwang terugdringen
De resultaten van de invoering van de Wvggz en Wz bewegen zich zoals gezegd langzaam naar de beoogde doelstellingen, maar het gaat om kleine stappen. Beide wetten blijken bij te dragen aan meer bewustwording onder zorgverleners. Maar voor enkele doelstellingen is nog geen enkele vooruitgang geboekt. Dat geldt met name voor de doelstelling van beide wetten om dwang terug te dringen. Ook van een wezenlijke verschuiving van intramurale naar ambulante zorg, is nog geen sprake. Een andere belangrijke doelstelling van de nieuw wetgeving, het bij de besluitvorming betrekken van de wensen en voorkeuren van patiënten, wordt nog maar in beperkte mate bereikt.
ZonMw doet in totaal zeventig aanbevelingen voor verbeteringen, die zich richten op de inhoud en de randvoorwaarden, zoals deskundigheid, organisatie van zorg en richtlijnen vanuit het veld. Er zijn wezenlijke inspanningen van de wetgever, de overheid en het veld nodig om tot een situatie te komen die voor alle betrokkenen enigszins bevredigend is.
Door: Nationale Zorggids
