Mindfulness beoefenen: waar te beginnen?

Mindfulness wordt steeds populairder. Tegenwoordig maken zowel bedrijven als psychologen gebruik van deze meditatietechniek om te ontspannen, maar ook om mentaal welzijn te bevorderen of om productiever te worden. Omdat zoveel mensen met deze techniek aan de haal gaan, is er tegelijkertijd veel onduidelijkheid ontstaan. Daarom worden er in dit artikel enkele belangrijke vragen beantwoord. Wat is mindfulness? Waarvoor kun je het gebruiken, en misschien nog wel belangrijker: waar te beginnen?

Mindfulness is de westerse benaming voor een van origine boeddhistische meditatietechniek. De oefening staat er echter los van en is veelvuldig wetenschappelijk onderzocht. Tegenwoordig bieden psychologen het aan als onderdeel van sommige therapieën. Ook sommige bedrijven bieden hun werknemers de mogelijkheid om te leren mediteren.

Training in aandacht

Mindfulness is in feite een duur woord voor aandachtig zijn. Wie mindfulness beoefent, traint dus de aandacht. Dit doe je door ‘boven’ je gedachten en emoties te gaan staan en deze te observeren in plaats van je erdoor mee te laten slepen. Een veelgebruikte metafoor is de lucht. Deze symboliseert de aandacht. Gedachten en emoties zijn de wolken: die komen en gaan, maar de lucht blijft. Vaak wordt er bij mindfulness op de ademhaling gelet en de sensaties die je voelt in neus, longen en buik als je in- en uitademt. Op een gegeven moment zul je merken dat je onbedoeld in gedachten bent verzonken. Dat is niet erg, want dat hoort erbij. Op dit moment keer je simpelweg terug naar het observeren van de ademhaling (of een ander object van focus).

Voordelen

Mindfulness heeft veel voordelen. De reden dat veel mensen tegenwoordig mindfulness beoefenen is omdat het stress vermindert. Als je stress ervaart of angstig bent, verkeer je in de fight or flight-response. Op dat moment is het sympatisch zenuwstelsel actief. Door te mediteren of ademhalingsoefeningen te doen, kun je je autonome zenuwstelsel ontspannen en keer je terug naar de rest and digest-staat. Het parasympathische zenuwstelsel is dan actief. Verder wijzen sommige onderzoeken uit dat het deel van de hersenen dat angst reguleert door regelmatige beoefening van mindfulness kleiner wordt.

Mindfulness heeft nog meer voordelen. Omdat je door het beoefenen van de techniek leert om enige afstand tot je gedachten en gevoelens te bewaren, leer je om je hier niet mee te identificeren als je minder goed in je vel zit. Hierdoor helpt mindfulness bij depressie en angst en kan het mentale weerbaarheid vergroten. Daarnaast zou de techniek de concentratie vergroten. Je oefent immers om aandachtig te zijn.

Apps

Voor veel mensen kan het handig zijn om mindfulness te beoefenen met een app. Deze apps houden de tijd bij en zo nu en dan word je eraan herinnerd om naar de ademhaling terug te keren. Deze apps schieten de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond. Bekende meditatie-apps zijn Headspace, Calm en Waking Up. Ook zijn er op YouTube veel geleide meditaties te vinden. De meeste van deze apps zijn Engelstalig, maar er zijn ook Nederlandstalige meditatie-apps, zoals Meditation Moments.

Door de vele beschikbare apps en omdat de beoefening van mindfulness is feite heel eenvoudig is, is het in principe niet nodig om een mindfulnesscursus te volgen. Wel moeten sommige mensen oppassen met het beoefenen van de methode. Tijdens het mediteren zit je alleen met je gedachten en kunnen er vervelende gedachten en emoties of zelfs trauma’s naar boven komen. In enkele gevallen kan het dus verstandig zijn om mindfulness onder supervisie van een psycholoog te beoefenen. Tegenwoordig bieden bijna alle psychologen dit aan.

Lifestyle

Mindfulness is echter meer dan simpelweg mediteren. Meditatie beoefen je bijvoorbeeld dagelijks 20 minuten, maar mindfulness is een lifestyle. Want aandacht en concentratie trainen is in het dagelijks leven ook van belang. Zo is het bijvoorbeeld ook mogelijk om je aandacht te trainen als je aan het koken bent of tijdens het tandenpoetsen.

Door: Nationale Zorggids / Æde de Jong
Bronnen: NRC Handelsblad, SoChicken, LOI