Het leefklimaat van justitiële jeugdinrichtingen is van invloed op het gedrag van gedetineerde jongeren. Een repressief klimaat is gerelateerd aan meer agressie en geweten- en gevoelloze trekken. Dit blijkt uit onderzoek waarop Evelyn Heynen aan de Universiteit van Amsterdam promoveert.
Hoewel de jeugdcriminaliteit in Europa daalt, neemt het aantal geweldsdelicten onder jongeren toe. Na het plegen van een geweldsdelict worden in de meeste Europese landen jongeren tussen 14-24 jaar opgesloten in de residentiële jeugdzorg oftewel jeugddetentie. Het doel hiervan is het voorkomen van de kans op herhaling en het bevorderen van sociale rehabilitatie. Een veel voorkomend probleem bij delinquente jongeren die een geweldsdelict plegen, zijn geweten- en gevoelloze, koudbloedige trekken die gepaard gaan met een hoge mate van agressie. Heynen onderzocht of het leefklimaat (ondersteuning, groei, repressie, sfeer) in Nederlandse en Duitse justitiële jeugdinrichtingen van invloed is op het sociale gedrag van gedetineerde jongeren. Ze keek hierbij naar gedrag dat gerelateerd is aan het geweldaspect zoals koelbloedigheid, agressie, gebrek aan empathie en de omgang met sociale probleemsituaties. Ook keek ze naar de verschillen in beleving van het leefklimaat tussen beide landen.
Heynen toont met haar onderzoek aan dat er een relatie bestaat tussen het leefklimaat in Nederlandse en Duitse justitiële jeugdinrichtingen en het gedrag van gedetineerde jongeren. Opvallend zijn de verschillen in de beleving van het leefklimaat in Nederland en Duitsland. De gedetineerde Nederlandse jongeren beoordeelden de aspecten ondersteuning en sfeer positiever, terwijl in Duitsland het groeiaspect beter gewaardeerd werd. Heynen: “In Duitsland ligt de nadruk vooral op opleiding, er zijn daar diverse goed uitgewerkte opleidingsprogramma’s, terwijl in Nederland meer de nadruk ligt op behandeling van psychiatrische problematiek.”
Leefklimaatonderzoek is in Nederland verplicht voor alle jeugddetenties en wordt naast Duitsland ook in andere Europese landen uitgevoerd. Heynen voerde dit onderzoek uit in samenwerking met het Lectoraat Residentiele Jeugdzorg van de Hogeschool Leiden waar het landelijke leefklimaatonderzoek gecoördineerd wordt. Dit onderzoek is een van de eerste onderzoeken dat ingaat op de relatie tussen het orthopedagogisch leefklimaat en sociale gedragingen van jonge gedetineerden. Heynen: “Ondanks eerste positieve resultaten moeten we voorzichtig zijn met conclusies trekken. De huidige resultaten moeten gezien worden als basis voor toekomstige studies waarin we de effecten van het orthopedagogische leefklimaat op de rehabilitatie van jonge gedetineerden kunnen onderzoeken.”
©Nationale Zorggids
