Aan het onderzoek deden 441 mensen mee, waarvan het merendeel naasten of vertegenwoordigers van mensen met dementie, een verstandelijke beperking of een gelijkgestelde aandoening zoals en niet-aangeboren hersenletsel. Zij hebben soms te maken met onvrijwillige zorg, wat mensen raakt in de kern van hun zijn en altijd leidt tot inperking van fundamentele grond- en mensenrechten. Het is belangrijk om de rechten van deze mensen te beschermen, vooral wanneer zij niet voor zichzelf kunnen opkomen. Uit onderzoek van cliëntenorganisaties Alzheimer Nederland, Ieder(in), KansPlus, het LSR, LFB en Per Saldo blijkt dat de Wet zorg en dwang dat nu onvoldoende doet.

Rechtspositie niet geborgd

Zorgaanbieders informeren cliënten en hun vertegenwoordigers weinig over de wet zelf, maar ook over specifieke onderdelen zoals het stappenplan, het recht op ondersteuning van een cliëntenvertrouwenspersoon of de klachtenregeling. Hierdoor is de rechtspositie van cliënten in de praktijk niet genoeg geborgd. Daar is vooral sprake van in de gehandicaptenzorg.

Onnodige toepassing van Wzd

Ook zorgverleners hebben volgens het onderzoek te weinig kennis over de Wet zorg en dwang. Hierdoor kunnen in de praktijk allerlei misstanden en onveilige situaties ontstaan, maar is er ook risico op negatieve beeldvorming. Soms leidt het tot lang en onnodig toepassen van onvrijwillige zorg. 70 procent van de ondervraagden heeft te maken gehad met onvrijwillige zorg en daarvan heeft 35 procent dit als slecht ervaren. De vermoedelijke oorzaak hiervan is dat er niet genoeg afspraken zijn over het toepassen van onvrijwillige zorg, onder meer over de tijdsduur, alternatieven en evaluatiemomenten. En als er wel afspraken zijn vastgelegd, worden ze lang niet altijd nagekomen

Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky