Normal_meisje_jong_kind_misbruik_pesten46

Seksueel misbruik in de gehandicaptenzorg is een groot en onzichtbaar probleem, zo blijkt uit een uitzending van ZEMBLA vorige week.  In 2011 is 61 procent van de Nederlandse vrouwen en 23 procent van de mannen met een beperking wel eens slachtoffer geweest van seksueel misbruik. Commissie De Winter, onder leiding van hoogleraar Micha de Winter, doet onderzoek naar seksueel misbruik onder licht verstandelijk beperkten (lvb’ers) en stelt dat daders en slachtoffers veelal samen in één huis wonen en dat Nederland te weinig gespecialiseerde plekken kent. Dat meldt ZEMBLA. 

Commissie de Winter krijgt bijval van diverse experts, zo ook van orthopedagoog en klinisch psycholoog Aafke Scharloo. De ZEMBLA uitzending van vorige week zoomde in op het seksueel misbruik dat plaatsvindt in Australische instellingen. Volgens haar gebeurt dat hier op even grote schaal. Cijfers onderschrijven haar verhaal, want verstandelijk gehandicapte kinderen hebben drie keer meer kans om seksueel misbruik te worden dan andere kinderen die niet meer thuis wonen. Dat kan door een begeleider gebeuren, of door een medebewoner.

Weinig meldingen

Desondanks meldt slechts een klein percentage van de slachtoffers zich en dat maakt het een lastig en vooral onzichtbaar probleem. Lvb’ers kunnen vaak niet over de situatie vertellen en de reguliere media bereikt deze doelgroep veelal niet, zeggen De Winter en Scharloo. De orthopedagoog zegt dat instellingen die aandacht hebben voor seksueel misbruik hier zeker 150 meldingen van moeten ontvangen op jaarbasis. Iedere grote instelling die zegt dat het minder is, heeft het probleem niet goed in het vizier. Ze denkt alleen dat instellingen het probleem te vaak negeren.

Voorlichting over seksualiteit 

Gepaste voorlichting over seksualiteit en weerbaarheid zou een prioriteit moeten zijn voor zorginstellingen, vinden diverse deskundigen. Scharloo vermoedt dat voorlichting alleen niets oplost. “Als je dat denkt, wed je op het verkeerde paard. Seksueel misbruik gaat niet over seks maar over misbruik. Hoe kan je nee zeggen tegen iemand die macht over je heeft? Dat gaat niet. Misbruik vindt altijd plaats in een ongelijke machtssituatie. Daar zit het probleem”, aldus Scharloo. Wie een verstandelijke beperking heeft, bevindt zich eigenlijk nooit in een machtspositie. Ze meent dan ook dat organisaties meer moeten doen om elkaar alert te houden en dat verschillende groepen gehandicapten niet gemengd moeten worden in een instelling.

Onderzoek 

Er gaat tegenwoordig veel goed in het verhoren en vervolgen van daders, maar politie en Openbaar Ministerie hebben op bepaalde vlakken meer deskundigheid nodig. Zo ontbreekt een studio waarin lvb’ers verhoord kunnen worden, iets wat voor zedenslachtoffers wel is geregeld. Op dit moment onderzoeken instelling vaak eerst zelf een melding, zonder naar de politie te stappen.

Begin januari 2019 volgt een definitief rapport van Commissie De Winter. 

Door: Redactie Nationale Zorggids