Hoe groot is de financiële malaise voor Wajongers die gekort worden?
Vorig jaar ontvingen in Nederland 246.000 mensen een Wajong-uitkering omdat zij niet of slechts gedeeltelijk in staat zijn om te werken. De Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten zorgt voor een stabiel inkomen voor deze doelgroep, maar vanaf 2018 zullen zij wel eens in de problemen kunnen komen doordat de hoogte van deze uitkering een stuk zakt. In de Participatiewet, die op 1 januari 2015 in werking trad, is afgesproken dat alle Wajongers die nog kunnen werken vanaf 2018 met 5 procent worden gekort op hun uitkering. Het UWV, die de uitkering betaalt, publiceerde onlangs een rekenhulp waarmee de hoogte van de uitkering vanaf 2018 berekend kan worden. Dit zorgde voor de nodige onrust onder de doelgroep. Maar hoe groot worden de problemen eigenlijk?
Wie op jonge leeftijd een handicap of chronische ziekte krijgt, kan een beroep doen op de Wajong. Hiermee kan de persoon 75 procent van het minimumloon verdienen, ook als door de arbeidsbeperking minder uren of in een lagere functie gewerkt kan worden. Zo kan toch een eigen inkomen vergaard worden. Echter komt dit inkomen, en daarmee de zelfstandigheid van veel Wajongers, in het geding nu de hoogte van deze uitkering zakt naar 70 procent van het minimumloon.
Herkeuringen door het UWV
De Participatiewet is in 2015 in het leven geroepen om de steeds groter wordende groep Wajongers te stimuleren om te gaan werken. Daarbij moeten zowel in het bedrijfsleven als bij de overheid banen beschikbaar worden gesteld, zodat er passend werk is voor wie kan werken. Het UWV heeft tussen 2015 en 2018 Wajongers opnieuw gekeurd om vast te stellen of iemand nog arbeidsvermogen heeft. Hiervoor moet iemand minimaal vier uur per dag belast kunnen worden, moet een uur aaneengesloten gewerkt kunnen worden en moet de persoon basale werknemersvaardigheden bezitten. Bij wie tijdens de herkeuring wordt vastgesteld dat er werkbaar vermogen is, wordt met vijf procent gekort op zijn of haar uitkering. Alleen mensen die geen enkel arbeidsvermogen hebben, zien geen verandering in de hoogte van hun uitkering. Wie na 2015 een aanvraag voor Wajong indient en nog enig werkvermogen heeft, wordt doorverwezen naar de bijstand. Alleen de mensen die duurzaam geen arbeidsvermogen hebben worden nog toegelaten tot de Wajong. De hoogte van hun uitkering zal niet veranderen omdat zij niet kunnen werken.
Wat zijn de consequenties van de korting
Doordat er verschillende instapmomenten (voor 2010, tussen 2010 – 2015 en na 2015) in de Wajong zijn geweest, zijn er nu drie groepen ontstaan die allemaal net andere rechten en plichten hebben. De korting op de Wajong-uitkering heeft dus ook verschillende consequenties en hangt bovendien samen met de inkomsten die iemand vergaart in loondienst. De consequenties werden duidelijk toen het UWV onlangs de nieuwe rekenhulp voor 2018 publiceerde op de website. Hierop kunnen mensen met een Wajong-uitkering in hun specifieke situatie uitrekenen wat zij per maand moeten missen vanaf 2018. Gemiddeld wordt er een bedrag van 80 euro bruto gekort. Omdat Wajongers slechts 75 procent van het minimumloon verdienen, heeft een aanzienlijk deel een laag inkomen en kunnen zij geclassificeerd worden als minima. Een gat van 80 euro bruto is daardoor een behoorlijke tegenslag, die structureel opgevangen moet worden in een al klein maandelijks budget.
Acties van FNV Wajonggroep
De korting op Wajong-uitkeringen wordt door velen gezien als onrechtvaardig. Het doel van de Participatiewet was om mensen met een arbeidsbeperking juist te stimuleren om te werken en deel te laten nemen aan de maatschappij. Maar juist deze mensen, die passend werk hebben gevonden en daarmee hun steentje bijdragen in de samenleving, worden nu geld afgepakt. FNV Wajonggroep heeft geen goed woord over voor de korting. Het besluit tot deze maatregel kwam in een tijd dat de staatskas er slechter voor stond. Nu de economie aantrekt, is er geen noodzaak meer om de korting van 5 procent door te voeren. Ook verschillende Tweede Kamerleden spraken zich uit tegen de korting. Een motie van Jasper van Dijk (SP), Gijs van Dijk (PvdA) en gesteund door Linda Voortman (GroenLinks) had nog kunnen zorgen voor het terugdraaien van de plannen. Echter stemden D66, CU, CDA, SGP en VVD tegen en werd de motie van tafel geveegd. Hierdoor is het alleen nog tijdens de begrotingsbehandeling in november mogelijk om te zorgen dat mensen met een Wajong-uitkering hun inkomen behouden op 75 procent van het minimumloon.
Wie wil weten hoeveel geld er precies ingehouden zal worden vanaf 2018, kan daarvoor de rekenhulp van het UWV gebruiken. Door hier persoonlijke gegevens zoals leeftijd, arbeidsvermogen en de hoogte van zelfverworven loon in te voeren, verschijnt er een overzicht van alle inkomsten vanaf 2018.
Door: Redactie Nationale Zorggids
