Patiënten met de erfelijke aandoening Usher syndroom worden langzaam doof én blind. Het is onderzoekers van het Radboudumc in Nijmegen gelukt om in huidcellen van een patiënt met een specifieke vorm van Usher syndroom het erfelijke defect af te plakken met een genetische pleister. Dat brengt een therapie voor Usher syndroom weer een stap dichterbij, meldt Radboudumc.
De ontwikkeling van gentherapie voor diverse oogziekten is sterk in opkomst, maar voor Usher syndroom type 2a minder geschikt. Erwin van Wijk, geneticus in het Radboudumc: “Deze therapieën zijn gebaseerd op het inbrengen van een nieuwe, gezonde kopie van een defect gen in de juiste cellen van het oog. Deze kopieën worden afgeleverd met een moleculaire vrachtwagen, in feite een onschadelijk gemaakt virus. Bij dit type Usher syndroom lukt dat niet. Het USH2A gen is namelijk zo groot, dat het in geen enkele vrachtwagen past. Voor het behandelen van deze patiënten moet je dus een andere strategie ontwikkelen.”
Van Wijk en zijn collega’s hebben zo’n strategie ontwikkeld. Daarvoor moesten ze eerst weten wat er precies mis gaat bij de patiënten. In 2012 werd bekend dat bij een deel van de Usher syndroom type 2a patiënten het probleem ontstaat door een mutatie in een intron. Op deze groep patiënten heeft Van Wijk zijn onderzoek gericht. De belangrijkste bouwstenen in alle cellen van het lichaam zijn eiwitten. Het DNA bevat de code voor de aanmaak van deze eiwitten. In het DNA staat de code voor een eiwit niet netjes achter elkaar genoteerd, maar genoteerd in kleine brokjes; de exonen. Elk exon bevat bij wijze van spreken een lettergreep van het complete woord, een onderdeel waarmee het hele eiwit wordt opgebouwd. Tussen twee exonen zit steeds een intron, een stukje DNA dat niet wordt vertaald in eiwit.
Van Wijk heeft een strategie ontwikkeld waarmee die extra lettergreep heel nauwkeurig kan worden afgeplakt. Van Wijk: “Wij kennen de exacte volgorde van de letters van het gemuteerde intron. We maken dan een moleculair stukje tekst – een oligonucleotide – dat naadloos past op dat gemuteerde intron, waardoor het niet meer is af te lezen. Eigenlijk gebruiken we een genetische pleister die het intron afplakt en onzichtbaar maakt. Op die manier verwijderen we de oorzaak van het Usher syndroom. We hopen op deze manier de achteruitgang van het zicht bij deze groep patiënten te kunnen stoppen.”
Door: Redactie Nationale Zorggids
