Vijf jaar corona in Nederland: van eerste lockdown tot leven met corona

Wat begon als een ver-van-ons-bedshow in China, veranderde in februari 2020 in een nationale crisis die Nederland (en de rest van de wereld) jarenlang in zijn greep hield. Het coronavirus verlamde het openbare leven, sloot scholen en horeca, en zette de zorg op zijn kop. Lockdowns, mondkapjes, vaccins en discussies over vrijheid en verantwoordelijkheid bepaalden jarenlang het nieuws. Nu, precies vijf jaar later, kijken we terug op de hoogte- en dieptepunten van de pandemie.

2020: het jaar waarin alles veranderde

27 februari 2020: Nederland meldt de eerste officiële coronabesmetting. Het virus verspreidt zich wereldwijd razendsnel en is ook in Nederland niet meer te stoppen.

Maart 2020: Het kabinet onder leiding van Mark Rutte neemt drastische maatregelen. Op 15 maart volgt een historische persconferentie: horeca, scholen en kinderopvang gaan per direct dicht. Een ‘intelligente lockdown’ is geboren. Straten zijn leeg, thuiswerken wordt de norm en wc-papier verdwijnt uit de schappen. Ondertussen stijgt het aantal besmettingen en overlijdens dagelijks.

April – mei 2020: De zorg kraakt onder de druk. Intensive cares liggen vol, operaties worden uitgesteld en het RIVM worstelt met de testcapaciteit. In mei gloort voorzichtig hoop: basisscholen gaan weer open en de eerste versoepelingen worden aangekondigd.

Zomer 2020: Nederland haalt opgelucht adem. Grenzen gaan open, terrassen stromen vol en het ‘nieuwe normaal’ lijkt even mee te vallen. Maar tegen het einde van augustus schieten de besmettingscijfers omhoog.

Najaar en winter 2020: Een tweede golf slaat keihard toe. In oktober volgt een gedeeltelijke lockdown en in december een volledige. Tijdens de feestdagen is bezoek beperkt tot drie personen. En de mondkapjesplicht is een feit. De eerste vaccins worden goedgekeurd, maar de inzet ervan leek nog ver weg.

2021: vaccins, hoop en tóch nieuwe lockdowns

Januari – mei 2021: Nederland start de grootste vaccinatiecampagne uit de geschiedenis. Eerst de kwetsbaren en zorgmedewerkers, later de rest van de bevolking. De avondklok die in januari ingaat, leidt tot protesten en rellen in verschillende steden. In mei verdwijnen de meeste beperkingen en lijkt de pandemie even onder controle.

Zomer 2021: De vrijheid is terug, maar kort. Een ‘dansen met Janssen’-campagne moedigt jongeren aan zich te laten vaccineren. Clubs en festivals openen, maar binnen weken stijgt het aantal besmettingen explosief.

Herfst en winter 2021: Nieuwe varianten, zoals Delta, dwingen het kabinet opnieuw tot maatregelen. 2G– en 3G-regels worden ingevoerd en op 19 december gaat Nederland opnieuw in lockdown. Kerst en oud & nieuw worden voor het tweede jaar op rij overschaduwd door het virus.

2022: het jaar waarin  vrijheden en onzekerheden naast elkaar bestonden

Voorjaar 2022: Het kabinet besluit een andere koers te varen. De meeste maatregelen verdwijnen en Nederland leeft verder met het virus als endemisch. Mondkapjes en QR-codes verdwijnen uit het straatbeeld.

Zomer 2022 – winter 2022: COVID-19 blijft, maar de impact neemt af. Nieuwe besmettingsgolven leiden nog tot ziekenhuisopnames, maar het aantal sterfgevallen neemt af en lockdowns behoren tot het verleden. Vaccinatiecampagnes worden herhaald, maar de animo neemt af.

2023-2024: het post-coronatijdperk

COVID-19 verandert in een seizoensvirus. Nederland focust op bescherming van kwetsbare groepen en de samenleving functioneert weer normaal. De crisis laat echter diepe sporen na: personeelstekorten in de zorg, leerachterstanden bij kinderen en een groeiende wantrouwen richting de overheid en wetenschap.

2025: diepe littekens

Vijf jaar na de eerste besmetting is het coronavirus nog steeds onder ons, maar niet langer allesbepalend. Nederland heeft geleerd met het altijd veranderende virus te leven. De pandemie zal de geschiedenisboeken ingaan als een tijdperk van onzekerheid, solidariteit én verdeeldheid. Wat begon met een onbekend virus in een ver land, liet diepe littekens achter. Vijf jaar na dato leven mensen nog altijd met post-covid (voorheen long covid) en kampt een groep Nederlanders met flinke schuldgevoelens omdat ze destijds een naaste hebben besmet met corona, met alle gevolgen van dien.