Aanhoudende vermoeidheid, conditieverlies en problemen met de cognitie. Dat zijn de bekendste symptomen van long covid, ook wel post-corona-syndroom genoemd. De term wordt gebruikt voor mensen die drie maanden na de infectie nog klachten hebben.

Een goede definitie voor de aandoening ontbreekt, vertelt longarts Leon van den Toorn. Hij is tevens voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT). Het is daardoor lastig precies vast te stellen hoeveel mensen long covid hebben. "Moeten we ook mensen meetellen die na drie maanden hun smaak nog niet terug hebben?", vraagt Van den Toorn zich af. Een voorzichtige schatting is dat het in Nederland om tienduizend tot meer dan honderdduizend mensen gaat, op een totaal van bijna tien miljoen coronavirusbesmettingen.

Licht aan einde van de tunnel

Volgens Van den Toorn is het ook belangrijk om te beseffen dat het overgrote deel van de mensen dat een corona-infectie oploopt, daar geen langdurige klachten aan overhoudt. En ook als het herstel weken of maanden duurt, is er waarschijnlijk licht aan het einde van de tunnel. "Langdurige klachten zijn niet meteen reden voor paniek. Er is nu terecht veel aandacht voor met name de ernstige gevallen van long covid, vooral omdat we de oorzaak niet precies kennen en niet goed weten wat de beste behandelingsopties zijn. Maar uiteindelijk is het percentage van de mensen dat na anderhalf jaar ernstige klachten blijft houden heel klein." Een herstel van weken of maanden is volgens Van den Toorn dan ook niet meteen iets om je veel zorgen om te maken.

Ook benadrukt Van den Toorn dat verwijzing van patienten met langdurige klachten na een corona-infectie naar de medisch specialist lang niet altijd nodig is. "Over het algemeen worden geen grote afwijkingen gezien. De huisarts kan, met hulp van paramedische zorg, dergelijke patienten over het algemeen heel goed begeleiden, waarbij erkenning van de klachten natuurlijk belangrijk is."

In bed liggen

Structuur in het dagelijks leven en dosering van activiteit zijn volgens Van den Toorn van groot belang voor een spoediger herstel. "Het is belangrijk om heel gedoseerd je conditie op peil te houden of op te bouwen. Een fysiotherapeut of ergotherapeut kan je daarbij helpen." Hij trekt de vergelijking met patienten met de ontstekingsziekte sarcoïdose. "Deze patienten kampen ook vaak met niet goed verklaarde vermoeidheid. Daar zien we ook dat gedoseerd werken aan de conditie wel degelijk kan bijdragen aan het herstel."

Ook benadrukt hij het belang van gezonde voeding en een normaal slaapwaakritme. "Ga niet overdag langdurig in bed liggen om dan vervolgens ’s nachts niet in slaap te komen. Als je drie weken in bed ligt, verlies je tot wel een kwart van je spiermassa. Het duurt erg lang om dit weer op te bouwen."

Naar de oorzaak van longcovid wordt nog onderzoek gedaan. Van den Toorn: "We zien over het algemeen geen duidelijke afwijkingen in de longen. Het lijkt een soort overactiviteit van het immuunsysteem te zijn, met daarnaast wellicht een rol voor overgroei van bacteriën in de darmen en activatie van het stollingssysteem. We hopen natuurlijk op betere behandelingsopties. Daarom blijft verder onderzoek belangrijk."

Door: Nationale Zorggids