De eerste besmetting met de Omikron-variant werd op woensdag 24 november in Zuid-Afrika gemeld. De Wereldgezondheidsorganisatie vergaderde aflopen vrijdag, twee dagen later, over deze nieuwe variant van het coronavirus. Deze tweede Zuid-Afrikaanse coronavariant, B.1.1.529, werd toen omgedoopt tot de Omikron-variant, naar de vijftiende letter van het Griekse alfabet. Wat weten we tot nu toe over deze variant van het coronavirus?
Er is nog veel onduidelijk over deze coronavariant. Momenteel wordt er door meerdere instanties onderzoek naar gedaan, onder andere door de Wereldgezondheidsorganisatie. Die noemt de coronavariant “zorgelijk”. De Omikron-variant is geclassificeerd als een zogeheten ‘variant of concern’ (VOC). Ook meldt de WHO dat de coronavariant "grote gevolgen" kan hebben.
Spike-eiwitten
Dat komt onder meer omdat de Omikron-variant 32 mutaties spike-eiwitten heeft. Dat is veel meer dan bij andere coronavarianten. Hierdoor kan de Omikron-variant zich relatief makkelijk aan menselijke cellen binden. Daardoor bestaat de kans dat de Omikron-variant veel besmettelijker is dan de deltavariant van het coronavirus.
“Goed nieuws”
De andere ‘zorgelijke’ coronavirusvarianten – de alfa-, bèta-, en gammavariant – worden bij positieve coronatests niet meer aangetroffen. Deze varianten van het coronavirus zijn verdrongen door de deltavariant.
De Vlaamse viroloog Marc Van Ranst denkt om die reden dat de Omikron-variant juist “goed nieuws” kan zijn. Als de coronavariant besmettelijker is dan de deltavariant, maar aan de andere kant mildere klachten geeft, is dat juist gunstig, omdat de deltavariant dan mogelijk verdrongen wordt.
“Paniekerig”
Viroloog Barry Schoub meldde bij de BBC dat de coronaverschijnselen bij de Omikron-variant “mild” zijn. De Zuid-Afrikaanse arts Angelique Coetzee stelt dat niemand die besmet is met de Omikron-variant van het coronavirus is opgenomen in het ziekenhuis. Coetzee was één van de eerste artsen die met de coronavariant te maken kreeg. Ze noemt de internationale reacties over het de coronavariant “paniekerig”. Wel laat ze weten dat de situatie over een aantal weken heel anders kan zijn.
Vluchten
Demissionair minister Hugo de Jonge verbood op vrijdag vluchten vanuit Zuid-Afrika. Passagiers uit die regio die in Nederland aankwamen, moesten op Schiphol in quarantaine. Diezelfde dag werd de Omikron-variant al in België vastgesteld.
Gevallen in Nederland
Dinsdag werd bekend dat de Omikron-variant door het RIVM in testmonsters werd gevonden die op 19 en 23 november bij de GGD zijn afgenomen. De nieuwe coronavariant was dus al een week eerder in Nederland dan aanvankelijk werd gedacht. Eén van die twee personen was niet op reis geweest. De Omikron-variant heeft zich dus ook binnen de Nederlandse landsgrenzen verspreid.
Vertragen
Chantal Reusken van het RIVM gaf toen aan dat het moeilijk wordt om de nieuwe variant uit Nederland te weren. "Wat we kunnen doen is zo veel mogelijk vertragen", zei Reusken vrijdag. Maandag werd bekend dat Nederland hoog in de lijst met de meeste Omikron-gevallen staat. De teller stond toen op veertien. Op dit moment onderzoekt het RIVM nieuwe én oude testmonsters op de Omikron-variant.
Vaccins
Pfizer/BioNTech liet vrijdag weten dat ze over twee weken weten of hun vaccin werkt tegen de nieuwe Omikron-variant. Als dat niet zo is, dan moet het bestaande vaccin aangepast worden. Volgens de fabrikant hoeft dat niet lang te duren. De Zuid-Afrikaanse epidemioloog Salim Abdool Karim sprak vrijdag de verwachting uit de bestaande vaccins werken tegen de Omikron-variant. Stéphane Bancel, de topman van het Moderna-vaccin, liet dinsdag juist weten dat het “onmogelijk” is dat de bestaande vaccins net zo goed tegen de Omikon- als deltavariant werken. Volgens hem geldt dat voor alle vaccins, niet alleen Moderna. Hij verwacht dat er binnen twee tot drie maanden een nieuw vaccin klaar is voor klinische studies.
Bronnen: Wereldgezondheidsorganisatie, NRC Handelsblad, Trouw, ANP, RIVM
Door: Nationale Zorggids / Æde de Jong
