ZZP’ers in de zorg: VAR-verklaring en Wet DBA

Ben je actief als zzp’er, dan was je voorheen gebonden aan de VAR-verklaring, oftewel de Verklaring Arbeidsrelatie. Met deze verklaring kon een zzp’er aantonen expliciet als ondernemer te functioneren binnen een onderneming, en niet als zijnde een werknemer. Om schijnzelfstandigheid te voorkomen, werd op 1 mei 2016 de wet DBA geïntroduceerd. Omdat deze wet onmiddellijk veel stof deed opwaaien, is besloten de wet DBA tot 1 oktober 2021 op te schorten. Wat is er met de wet DBA veranderd voor zzp’ers in de zorg?

Wat is de wet DBA?

De wet DBA staat voluit voor Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie. Hierin staat beschreven dat opdrachtgevers en zelfstandigen samen verantwoordelijk zijn voor het aangaan van een arbeidsrelatie. Veel draait daarbij om de vraag: ‘ben je actief als zelfstandig ondernemer, of werk je onder loondienst bij een zorgonderneming?’. De wet DBA heeft echter een omgekeerd effect teweeggebracht: de wet voorzag niet in meer duidelijkheid, maar zorgde juist voor meer onzekerheid onder zelfstandigen en opdrachtgevers. Ondanks dat de wetgeving om die reden tijdelijk is opgeschort, blijft de zorgsector onder toezicht staan van de belastingdienst. 

Gevolgen zzp’ers in de zorg

Als zelfstandige in de zorg is het cruciaal om te kunnen bewijzen dat men als ondernemer actief is bij opdrachtgevers, om te voorkomen dat zij als werknemer op papier komen te staan. Dit heeft mogelijk gevolgen voor de kosten die door de opdrachtgever betaald moeten worden. Mocht achteraf worden beoordeeld dat de opdracht is uitgevoerd door een werknemer, dan moet de opdrachtgever (werkgever) loonheffing betalen. Deze kosten komen bovenop de factuur die al door de ondernemer verstuurd is.

Verkapt werkgeverschap?

Zodra werkzaamheden door een zorgondernemer als zzp’er worden uitgevoerd, is er altijd een kans dat dit wordt beoordeeld als verkapt werkgeverschap. De ondernemer verbindt zich namelijk voor een bepaalde, vaak langere periode aan een opdracht, waardoor er minder of geen ruimte meer is om andere opdrachten aan te nemen. Het risico op verkapt werkgeverschap leidt ook tot het risico dat de belastingdienst de ondernemer dan toch ziet als werknemer. 

Beoordeling ondernemer

Zodra een zelfstandige onvoldoende kan aantonen dat hij of zij als ondernemer actief is binnen een zorgorganisatie, dan vallen zij onder de voorwaarden van een werknemer. In de boordeling of iemand een ondernemer of een werknemer is wordt gekeken naar de gezagsverhouding. Een ondernemer moet vanuit eigen kennis en expertise zijn werk doen, en mag werkzaamheden niet uitvoeren vanuit het gezag van de opdrachtgever. Aanvullend daarop moet het uurtarief van een ondernemer hoger liggen dan dat van iemand een loondienst.

Bij ziekte of afwezigheid krijgt de ondernemer niet uitbetaald vanuit de opdrachtgever. De zelfstandige regelt zelf een vervanger en maakt met die persoon afspraken. Ook moet een ondernemer zelf factureren naar de opdrachtgever, en te betalen voor eventuele vervanging. Dit valt onder de risico’s van ondernemerschap.

Risico’s werken met zzp’ers in de zorg

Niet alleen de zelfstandige zorgondernemer, maar ook de opdrachtgever in de zorg heeft te maken met een nieuwe en ongunstige realiteit. Voor hen is het risico, al dan niet terecht, groter geworden om een zzp’er in dienst te nemen. Wanneer de belastingdienst namelijk achteraf beoordeelt dat de zzp’er als werknemer heeft gefunctioneerd binnen de zorgorganisatie, dan moet de werkgever loonheffing betalen. De vernieuwde Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie moet meer duidelijkheid verschaffen over de verhouding tussen opdrachtgever en zzp’er. 

Start pilot webmodule

Op 11 januari 2021 is de eerste pilot voor de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie (WBA)      gelanceerd. Aan de hand van een online vragenlijst, ingevuld door werk- en opdrachtgevers, moet het makkelijker worden voor zorginstellingen om te bepalen of zij voor een opdracht zelfstandigen mogen inhuren, of dat er een arbeidscontract nodig is.     

Zzp’er en zorgondernemer samenbrengen

Opdrachtgevers en zzp’ers hoeven zich geen zorgen te maken over de risico’s die het ogenschijnlijk heeft om met elkaar samen te werken. Door met elkaar in gesprek te blijven over de risico’s, zal Contra Zorgbemiddeling toezien om de risico’s uit te sluiten. Zodoende blijft het voor werk- en opdrachtgevers in de zorgsector mogelijk om gebruik te maken van de kennis en expertise van zelfstandig ondernemers.