‘Vergoeding voor mantelzorgers blijft lastige kwestie’

Er is sprake van een dalende trend in de financiële waardering van mantelzorgers. Ook de staatssecretaris vindt dat hier iets aan moet gebeuren. MantelzorgNL deed er onderzoek naar en vergeleek de waardering in 2019 en 2021. In 10 procent van de gemeenten ontvangen mantelzorgers helemaal geen individuele mantelzorgwaardering meer. De vraag is of, hoe en hoeveel we mantelzorgers moeten betalen. Dat meldt ANP Expert Support.  

De jaarlijkse waardering van mantelzorgers in de vorm van een geldbedrag of cadeaubon daalt, zo blijkt uit onderzoek van MantelzorgNL. Van de 108 gemeenten waar wel de hoogte van de geldelijke waardering bekend is, is het gemiddelde bedrag 114,08 euro. De helft van de gemeenten waardeert inmiddels mantelzorgers met een waardebon of cadeaupas. De gemiddelde waarde daarvan is gedaald naar 61 euro. De overstap van een geldbedrag naar een bon betekent vaak een besparing voor de gemeente, met een gemiddelde daling van 60 euro.

Druk op mantelzorg

Het vergoeden van mantelzorg blijft überhaupt een netelige kwestie. Een vergoeding kan wel bijdragen aan het verlichten van de materiële en deels emotionele belasting. Maar de druk op de mantelzorgers moet weer niet zó groot worden dat zij eraan onderdoor gaan; dat leidt op zichzelf weer tot zorgvragen.

Of en hoe vergoeding van mantelzorg werkt, is afhankelijk van de situatie. Vaak zal het gaan om specifieke taken, niet om de sociale rollen van mantelzorgers. Een moeder- of dochterrol is onvervangbaar en niet waardeerbaar tegen welke prijs dan ook. Dat geldt evenzeer voor sociale contacten.

Uitvoerbaarheid

En dan is er nog de uitvoerbaarheid. Als financiële vergoeding tot de mogelijkheden behoort, hoe zorgen we dan voor maatwerk, en wie bepaalt dat? Hoe voorkomen we dat mensen uit een betaalde baan vertrekken en vervolgens betaalde mantelzorg gaan verrichten? Wat betekent dit voor vrouwenemancipatie − mantelzorgers zijn vooral vrouwen − en voor de arbeidsmarkt? Betaalde mantelzorg zal dan misschien concurreren met werk in andere sectoren waar nu al tekorten zijn. Een mens kan tenslotte maar op één plek tegelijk zijn en werken.

Er zijn voor de (rijks)overheid allerlei mogelijkheden om het arsenaal aan hulpbronnen voor mantelzorgers te vergroten en breder te ontsluiten. Het pgb is een duur construct dat op de lange termijn niet houdbaar zal zijn. De overheid en de burgers moeten daarom in gesprek gaan over waarden en opvattingen rond professionele zorg, mantelzorg en zorgplicht.

Ongemakkelijk gesprek

“Dat wordt vast een ongemakkelijk gesprek”, zegt Mirella Minkman, bestuursvoorzitter bij Vilans. “Rechten en plichten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Misschien moeten we kijken naar hoe we de zorgplicht van ouders voor minderjarige kinderen invullen, en kunnen we bijvoorbeeld een mantelzorgtoeslag introduceren. We zijn, hoe dan ook, niet zomaar uit dit vraagstuk. Wat wel duidelijk is, is dat we mantelzorgers moeten koesteren. Ze zijn immers in veel opzichten onbetaalbaar.”

Door: Nationale Zorggids