Voor zorgvuldige dwang in de zorg is meer deskundig personeel nodig

Bij het zorgvuldig toepassen van dwang in de zorg zijn het tekort aan deskundige zorgverleners, het registreren van gegevens en het intern toezicht belangrijke struikelblokken, ziet de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Dat speelt ook bij het zo min mogelijk toepassen van verplichte of onvrijwillige zorg als dat wel nodig is. Deze problemen zijn er in de thuiszorg, in verpleeg- en verzorgingshuizen, in de gehandicaptenzorg en in de geestelijke gezondheidszorg. Justitiële inrichtingen gaan zorgvuldig om met het geven van onvrijwillige geneeskundige behandelingen aan verdachten of daders van strafbare feiten met een psychische stoornis of lichamelijke klachten. Dit meldt de IGJ. 

De inspectie keek naar het toepassen van twee wetten over dwang in de zorg die nu bijna twee jaar van kracht zijn: de Wet zorg en dwang (Wzd) en de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz). Doel van deze wetten is dwang in de zorg zo veel mogelijk te voorkomen en zorgvuldig toe te passen als het toch nodig is. De rechten van patiënten en cliënten zijn sterker geworden.

Het tekort aan deskundige zorgverleners is het belangrijkste knelpunt bij het toepassen van dwang volgens de twee nieuwe wetten (Wzd en Wvggz). Ook de coronapandemie speelt daarbij een rol door de enorme extra druk op de zorg en de uitval van personeel.

Vvt en gehandicaptenzorg

In de thuiszorg, de verpleeghuiszorg en de gehandicaptenzorg zijn de zorgverleners zich bewuster geworden van onvrijwillige zorg. Zij zoeken vaker naar minder ingrijpende vormen of vrijwillige alternatieven. De hoger opgeleide zorgverleners als psychologen en specialisten zijn over het algemeen goed geschoold in het (voorkomen van) onvrijwillige zorg. Zorgverleners op de werkvloer hebben echter nog onvoldoende scholing gehad. Vaak hebben zij alleen een e-learning over de nieuwe wet (de Wzd) gevolgd. Scholing gericht op praktijksituaties ontbreekt vaak nog, bijvoorbeeld om verzet tegen dwang te herkennen en hoe daar mee om te gaan.

Geestelijke gezondheidszorg

In de geestelijke gezondheidszorg was het personeel meestal goed voorbereid op de nieuwe wet (de Wvggz). Door massale e-learning en door scholing in de praktijk. Het voorkomen van verplichte zorg en het bieden van alternatieven is hun dagelijks werk. Zij zien de versterkte positie van cliënten en hun familie als winst.

Door: Nationale Zorggids