Wat is Skaeve Huse? Het woonconcept uit Denemarken uitgelegd

Skaeve Huse is een bijzonder woonconcept dat oorspronkelijk uit Denemarken komt en bedoeld is voor mensen die moeilijk passen binnen reguliere woonvormen. Vaak gaat het om mensen met complexe psychiatrische problemen, verslavingen, of andere gedragsmatige uitdagingen die het moeilijk maken om in een dichtbevolkte woonwijk te leven. In Nederland wordt dit concept steeds vaker ingezet als onderdeel van de geestelijke gezondheidszorg en maatschappelijke ondersteuning. Helaas staan Skaeve Huse in de volksmond ook wel bekend als asowoningen. Maar klopt die term wel? Wat zijn de kritieken en uitdagingen eigenlijk? En waarom hebben mensen met complexe ggz-problemen hier nu juist wél baat bij? 

Wat zijn Skaeve Huse?

Skaeve Huse zijn eenvoudige, vrijstaande woningen die in een rustige, vaak afgelegen omgeving worden geplaatst. Het doel van deze woningen is om bewoners rust en ruimte te bieden, weg van de drukte van de stad en woonwijken, waar ze eerder overlast zouden veroorzaken of zelf stress ervaren door de omgeving. De woningen, vaak containerwoningen, zijn eenvoudig van opzet, zonder overbodige luxe, en zijn meestal kleiner dan reguliere woningen.

De rust en de beperkte sociale interactie die deze woonvorm biedt, zorgen ervoor dat bewoners minder prikkels krijgen. Dit kan bijdragen aan een stabieler leven, wat uiteindelijk kan leiden tot een verbetering van hun gezondheid en welzijn. 

Voor wie zijn Skaeve Huse bedoeld?

De doelgroep van Skaeve Huse bestaat voornamelijk uit mensen die kampen met ernstige psychiatrische aandoeningen, verslavingen of gedrag dat hen sociaal uitsluit. Vaak hebben zij al meerdere trajecten van zorg en opvang doorlopen, maar zonder succesvolle afloop. Ze veroorzaken door hun gedrag, zoals agressie of extreme vervuiling, overlast in reguliere woonwijken en zijn daardoor moeilijk te huisvesten. Skaeve Huse zijn niet voor criminelen, voor kinderen met gezinnen of minderjarigen. 

De meeste bewoners hebben te maken met langdurige zorg en begeleiding vanuit de geestelijke gezondheidszorg. Echter, hun specifieke gedragsproblemen maken het moeilijk om hen in een normale woonomgeving te laten functioneren. Hierdoor ontstaat er vaak een situatie waarin de buurt en de persoon zelf lijden onder de omstandigheden.

Rol van Skaeve Huse in de geestelijke gezondheidszorg

De rol van Skaeve Huse in de geestelijke gezondheidszorg is vooral gericht op het bieden van een alternatieve woonvorm voor mensen die niet in de reguliere zorg terecht kunnen. Vaak zijn dit mensen die door hun gedrag in conflict komen met de omgeving of niet in staat zijn om zich aan te passen aan groepswonen of andere vormen van begeleid wonen.

Wat Skaeve Huse uniek maakt, is dat er sprake is van verplichte zorg en begeleiding, maar op een manier die past bij de individuele bewoner. Zorginstellingen of maatschappelijke organisaties blijven betrokken om de bewoner te ondersteunen bij hun dagelijkse leven, maar de focus ligt op rust, structuur en ruimte voor de bewoner om zijn of haar eigen leven te leiden.

Sociale uitsluiting

Hoewel Skaeve Huse voor veel mensen een oplossing biedt, zijn er ook kritische geluiden. Sommige critici vinden dat het concept bijdraagt aan de sociale uitsluiting van kwetsbare groepen. Doordat de woningen vaak ver buiten de stad of dorp liggen, wordt het lastig voor de bewoners om deel te nemen aan de samenleving. De vraag blijft of het isoleren van deze mensen uiteindelijk bijdraagt aan hun welzijn.

Tegelijkertijd hebben mensen die in de buurt wonen de angst dat de bewoners van Skaeve Huse voor overlast zullen zorgen. Maar onderzoek van de afgelopen jaren toont aan dat dit niet het geval is.

Weinig prikkels

Skaeve Huse biedt een alternatief voor mensen die door hun gedrag niet in staat zijn om in reguliere woonwijken te verblijven. De eenvoudige woonvorm biedt rust en ruimte voor bewoners die gebaat zijn bij weinig prikkels. Hoewel er kritiek is op de mogelijke isolatie van bewoners, is het voor veel mensen een laatste redmiddel dat hen een kans biedt op een stabieler leven.

Het concept blijft zich ontwikkelen in Nederland, en de komende jaren zullen uitwijzen of Skaeve Huse een permanente plek krijgt binnen de zorg voor kwetsbare groepen. Skaeve Huse biedt voor sommigen de enige woonoplossing die hen rust en stabiliteit kan bieden, met de zorg die ze nodig hebben. Het woonconcept is echter geen eindstation voor de bewoners. Ze kunnen de woningen gebruiken totdat ze aantoonbaar geen overlast meer veroorzaken. Daarna kunnen ze veilig terugkeren naar hun oude, vertrouwde woonomgeving. 

Door: Nationale Zorggids / Johanne Levinsky