Rechten van verstandelijk beperkten beter geregeld binnen nieuwe wet

‘Wie zwijgt stemt toe’ mag nooit het uitgangspunt zijn voor onvrijwillige zorg. Vorige week is de nieuwe Wet zorg en dwang aangenomen in de Eerste Kamer. De bedoeling is dat daarmee de rechten van mensen met een verstandelijke beperking of dementie beter worden geregeld als er sprake is van onvrijwillige zorg. Dat meldt Ieder(in). 

Gedwongen zorg voor mensen met dementie of een verstandelijke beperking valt nu nog onder de ‘oude’ wet Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Bopz). De nieuwe wet gaat 1 januari 2020 in en regelt zorg en dwang (onvrijwillige zorg) in instellingen. De wet gaat ook over onvrijwillige zorg buiten de instelling, maar dit moet nog met aparte besluiten worden uitgewerkt.   

Het wetsvoorstel introduceert een regeling voor het verlenen van zorg aan mensen met een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke handicap, ook als zij daar niet mee instemmen en ongeacht de plaats waar zij verblijven.

In het voorstel worden de bevoegdheden van de zorgaanbieder en de rechten van de cliënt geregeld. De zorg moet worden verleend op basis van een zorgplan. Onvrijwillige zorg mag slechts worden gebruikt als uiterste middel: het is ‘Nee, tenzij’. Daarbij dient een stappenplan te worden doorlopen. Ook moet strak worden gecontroleerd of die onvrijwillige zorg nog wel nodig is.

Zo vallen onder meer tegen de wil van de patiënt voeding en medicatie toedienen, beperken van bewegingsvrijheid en het opsluiten van mensen onder onvrijwillige zorg. Ook kledingonderzoek of lichamelijk onderzoek en beperking van de vrijheid om het eigen leven in te rechten vallen hieronder. Evenals beperkingen in het recht op het ontvangen van bezoek.

Het landelijk steunpunt medezeggenschap (LSR) heeft mede via Ieder(in) inbreng geleverd voor de nieuwe wet. Voor de aanvullende besluiten over onvrijwillige zorg buiten instellingen loopt nu nog een internetconsultatie van het ministerie. 

Door: Redactie Nationale Zorggids