‘Eigen risico in brokjes van 150 euro? Het is een soort afleidingsmanoeuvre’

Wat moet er gebeuren met het eigen risico? Volgens critici is het huidige systeem te ingewikkeld, te traag en niet transparant. Daar komt nog eens bij dat het eigen risico in 2018 nog verder omhoog gaat, mogelijk tot boven de 400 euro. De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) deed onlangs een voorstel om het eigen risico te vereenvoudigen. De ziekenhuizen willen een lijst opstellen van relatief eenvoudige behandelingen die voor patiënten allemaal 150 euro uit het eigen risico kosten. Ook als ze in werkelijkheid duurder zijn. Is dit een goed plan, of slechts een doekje voor het bloeden?

Illya Soffer, directeur Ieder(in), netwerk voor mensen met een beperking of chronische ziekte
“Het is een plan dat goed uitpakt voor mensen die zelden gebruik maken van zorg. Je hebt hier wat aan als je een keer voor een kleine ingreep naar het ziekenhuis moet. Maar zijn de mensen die incidenteel zorgkosten hebben, de mensen die je wilt ontlasten? Twee miljoen Nederlanders met een handicap of chronische ziekte hebben vaak een enorme stapel aan zorg- en ondersteuningskosten. Zij zullen hun eigen risico ook in de nieuwe opzet volledig opmaken en hebben dus niks aan dit plan. Of je dat nou in brokjes van 150 euro doet of niet. Het lijkt vooral een plan om de administratie van de ziekenhuizen te vereenvoudigen.”

“De politieke discussie gaat bijna altijd over het eigen risico. Voor onze achterban is het eigen risico veel minder zwaarwegend dan de eigen bijdrage. Uiteindelijk is de eigen bijdrage voor mensen met een chronische ziekte of beperking een veel hotter issue dan het eigen risico.”

“Wij vinden het gesprek over het eigen risico een soort afleidingsmanoeuvre over waar de zorgkosten echt vallen. We zouden graag willen dat er iets aan de stapeling van zorgkosten wordt gedaan, want voor veel mensen met een beperking of chronische ziekte zijn de zorgkosten de afgelopen jaren verdubbeld.”

“Er moet een landelijk maximum komen wat je aan zorgkosten kwijt mag zijn, waarbij gekeken wordt naar iemands besteedbaar inkomen. Dat is in mijn ogen de charmantste oplossing.”

“Het complexe is dat de landelijke politiek gaat over het eigen risico, terwijl de eigen bijdrages zijn gedecentraliseerd. Als de politiek zich gaat bemoeien met de eigen bijdrages, zitten ze eigenlijk te klooien in de tuin van gemeenten. We zien daar grote huiver. Maar het is zeker mogelijk om een landelijke norm op te stellen voor zaken die op decentraal niveau worden uitgevoerd. Er is wel oor naar ons verhaal, maar in de onderhandelingen merk je dat het voor politieke partijen makkelijker is om aan de knop van het eigen risico te draaien. Dat is jammer voor onze achterban.”

Atie Schipaanboord, coördinator Zorg & Wonen Ouderenorganisatie ANBO
“De ANBO staat sympathiek tegenover het voorstel van de NVZ. Hugo Keuzenkamp van het Westfriesgasthuis stelde al eens eerder voor om het eigen risico behapbaar en overzichtelijk op te delen, zodat er voor bijvoorbeeld een operatie gewoon vaste bedragen komen. Dan weet de patiënt van tevoren waar het eigen risico aan gekoppeld is. Patiënten worden in de huidige situatie regelmatig overvallen als na een jaar opeens een rekening van het eigen risico op de deurmat valt. Het tijdspad is vrij groot. Ze schrikken en snappen het niet. Het is onoverzichtelijk en mensen weten niet waar ze aan toe zijn.”

“Als ik voor een poliklinisch consult naar de orthopeed ga, dan kan het zo zijn dat ik 250 euro van mijn eigen risico op maak. Als ik maar één keer per jaar een poliklinisch consult heb en daarvoor is een vaste prijs afgesproken van bijvoorbeeld 75 euro, dan ben ik veel minder geld kwijt. Het voorstel van NVZ is veel evenwichtiger in het gebruik.”

“Volgens Ieder(in) lost dit probleem niets op voor mensen met een beperking of chronisch zieken. Op het moment dat je veel gebruik maakt van de gezondheidszorg, ben je jaarlijks je eigen risico volledig kwijt. Dat klopt. Ik heb ook niet de indruk dat NVZ het probleem van het hoge eigen risico oplost. Wel maakt het duidelijk waar je het eigen risico voor betaalt. Het helpt de mensen die incidenteel gebruik maken van de gezondheidszorg wel heel erg. Mensen die jaarlijks hoge kosten maken, maken nou eenmaal hoge kosten. Of dat nou 300, 400 en 600 euro is, je bent het geld toch kwijt. Hoe naar het ook is, dat is wel de realiteit. Ook wij hebben deze leden.”

Erik Schut, hoogleraar gezondheidszorgbeleid en gezondheidseconomie van de Erasmus Universiteit
“Ik heb enkele jaren geleden met collega’s een voorstel gedaan dat erg lijkt op die van NVZ. Wij wilden ervoor zorgen dat de patiënt zich niet meer druk hoeft te maken over de precieze prijs die tussen ziekenhuis en zorgverzekeraar is afgesproken. Dit kan door een wettelijke maximum eigen bijdrage per ziekenhuisbehandeling vast te stellen die losstaat van de contractprijs.”

“Ik denk dat het een stuk onduidelijkheid bij de consument weghaalt. De prijzen van een behandeling zijn nu deels transparant omdat sommige verzekeraars deze op hun website hebben staan. Maar die prijzen zijn voor de meeste consumenten absoluut onbegrijpbaar. Het gaat om een groot aantal dbc’s (diagnose-behandelcombinatie, red.) en de mensen weten niet om wat voor dbc het precies gaat. Er is een soort schijntransparantie die de consument niet verder brengt en alleen maar meer verwarring brengt. De consument kan niet al die 4400 dbc’s en bijbehorende prijzen beoordelen en je kan ook niet verwachten dat een consument naar een ziekenhuis moet en dan nog even de prijslijst vergelijkt met die van een ander ziekenhuis.”

“Het is denk ik helderder om de verzekeraars te laten onderhandelen over de prijzen. Die kunnen de prijzen tussen ziekenhuizen vervolgens ook vergelijken. Geef dan een vaste prijs aan de consument. Als de behandeling overal 150 euro kost, dan kan de consument beoordelen op kwaliteit en hoeft die zich geen zorgen meer te maken over de prijs.”

Koen Venekamp, woordvoerder Zorgverzekeraars Nederland
“Onze achterban denkt verschillend over het voorstel van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. Er is geen duidelijke voorkeur. Over dit specifieke voorstel van de NVZ kunnen we daarom geen uitspraken doen. Het is één van de ideeën om het eigen risico anders te regelen en de politiek is aan zet.”

“Wel maken wij ons al een tijd lang zorgen over de hoogte van het eigen risico omdat de solidariteit in gevaar komt. Wij constateren dat het te hoog wordt voor een aantal kwetsbare groepen, zoals gehandicapten en ouderen. Wij zijn overigens niet voor afschaffen van het eigen risico, want het is een wezenlijk onderdeel van het stelsel. Maar nogmaals: de politiek is aan zet.”

© Nationale Zorggids / Frank Molema