Ambulante zorg vindt het lastig te bepalen wanneer iets wel of geen dwang is

Zorgverleners in de ambulante zorg – thuis of bijvoorbeeld in de dagbesteding – proberen zo min mogelijk dwang toe te passen. Maar zij vinden het lastig om te bepalen wanneer iets wel of geen dwang is. Wanneer ‘actief stimuleren’ over gaat in dwang. Het risico is dat dwang wordt toegepast zonder dat de zorgverleners daarbij de voorwaarden naleven. Dat schrijft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) na 29 bezoeken aan zorgaanbieders die ambulante zorg verlenen en soms dwang toepassen, meldt IGJ.

Voorbeelden van dwang in de zorg zijn verplichte medicatie, gedwongen verzorging (bijvoorbeeld douchen) en beperkingen (gesloten deuren, niet roken of geen alcohol drinken, vastzetten in een rolstoel, medicijnen in een afgesloten kluisje). Voor zorgverleners is het vaak onduidelijk waar de grens ligt. Zij worstelen met de overgang van stimuleren, overhalen en onderhandelen naar dwang. Zeker als een cliënt aanvankelijk zegt iets niet te willen, maar zich uiteindelijk niet actief verzet. Maar als het voor een cliënt voelt alsof er geen keus is, kan er feitelijk sprake zijn van dwang. Zonder dat de zorgverlener dat zo ziet.

Structurele scholing

De inspectie heeft daarom een aantal aanbevelingen, zoals structurele scholing van zorgverleners over wettelijke regels én beter herkennen van onbegrepen gedrag en verzet, scherpere definities van wat gedwongen zorg is en wat verzet tegen zorg is, en leren van elkaar. Een aanbeveling voor het ministerie van Volksgezondheid is om de administratieve lasten voor zorgverleners te verminderen en brieven aan cliënten te vereenvoudigen.

Kwetsbare mensen

Cliënten in de ambulante zorg zijn kwetsbare mensen in de psychiatrie, de verstandelijk gehandicaptenzorg en ouderen in de psychogeriatrische zorg. Verplichte of onvrijwillige zorg kan ook goede zorg zijn, en ook nodig zijn. Als dwang nodig is, moet dit wel zorgvuldig gebeuren.

Door: Nationale Zorggids