Miljardenfraude in de zorg: ‘Geld verdwijnt in verkeerde handen’
Jaarlijks verdwijnt naar schatting tien miljard euro aan zorggeld in de zakken van fraudeurs, terwijl de sector kampt met financiële tekorten en personeelsschaarste. Onderzoek door journalist Renate Curfs laat zien hoe zorgverzekeraars proberen deze misstanden aan te pakken, maar in de praktijk machteloos staan tegenover georganiseerde fraude. Dit meldt NPO Radio 1.
Fraude met zorgcontracten treft kwetsbare ouderen
Een veelvoorkomende vorm van fraude is het opzetten van nepzorgbedrijven. Zo wordt er bijvoorbeeld een thuiszorgorganisatie opgericht die belooft een oudere met dementie tien uur per week zorg te bieden. De cliënt zet zijn handtekening, maar krijgt vervolgens nauwelijks of helemaal geen hulp. Ondertussen declareert het zorgbedrijf wel de volledige vergoeding, waardoor niet alleen belastinggeld verdwijnt, maar ook kwetsbare ouderen zonder zorg blijven zitten.
Zorgverzekeraars staan machteloos
Curfs stelt dat zorgverzekeraars slechts beperkte mogelijkheden hebben om fraude op te sporen en aan te pakken. Ze kunnen geen bedrijven dwingen om mee te werken aan onderzoeken en moeten vaak vertrouwen op signalen en meldingen. Alleen als er sprake is van fraude voor miljoenen euro’s, kunnen ze een zaak voorleggen aan de arbeidsinspectie.
Bij de inspectie komen jaarlijks ongeveer 75 meldingen binnen, maar slechts twintig zaken worden daadwerkelijk onderzocht. Hierdoor blijft een groot deel van de fraudeurs onbestraft. Bovendien is het bedrag aan opgespoorde zorgfraude de afgelopen jaren drastisch gedaald: van 80 miljoen euro enkele jaren geleden naar slechts 16 miljoen euro in 2024.
Hoe kan zorgfraude beter worden aangepakt?
Gezondheidseconoom Wim Groot pleit voor meer capaciteit bij de opsporingsdiensten en aanpassingen in de regelgeving. Privacywetten vormen momenteel een obstakel bij het onderzoeken van fraudezaken. Daarnaast stelt hij dat frauduleuze zorgbedrijven eenvoudig van regio kunnen wisselen als ze ergens niet meer welkom zijn.
Een mogelijke oplossing zou een nationale zwarte lijst van malafide zorgorganisaties kunnen zijn. Daarnaast is het volgens Groot noodzakelijk om het financieringssysteem in de zorg grondig te herzien om fraude structureel tegen te gaan.
Oproep tot meer controle en strengere screening
Volgens Curfs pleiten zorgverzekeraars vooral voor meer capaciteit bij de arbeidsinspectie en het Openbaar Ministerie om fraude beter te kunnen bestrijden. Daarnaast is er aan de voorkant te weinig controle bij het toelaten van nieuwe zorgbedrijven. Een striktere screening en betere regelgeving kunnen voorkomen dat criminelen zich eenvoudig toegang verschaffen tot zorggelden.
