Hoe herken ik een eetstoornis bij mijn kind of partner: diverse eetstoornissen op een rij

Uit onderzoek blijkt dat eetstoornissen vaak voorkomen bij jongeren. De puberteit is een periode waarin ze veel veranderingen ondergaan, zowel fysiek als mentaal. Ook zijn ze constant op zoek naar hun eigen identiteit. Hierdoor kunnen zij zich gaan vergelijken met anderen in hun omgeving, wat tot een negatief zelfbeeld kan leiden. Het gebruik van sociale media maakt de mate van invloed vele malen groter. Zo kunnen de vele gefotoshopte afbeeldingen en negatieve meningen een morfodysfore stoornis, ook wel bekend als body dysmorphic disorder, versterken. 

 

Echter is de ziekte niet beperkt tot deze leeftijdsgroep. Ook volwassen vrouwen en mannen kunnen een eetstoornis krijgen. Daarnaast liggen de oorzaken van een eetstoornis niet altijd bij een verkeerd zelfbeeld,  maar ook mentale problemen zoals trauma, depressie of stress. 

Hieronder staan de eetstoornissen in meer detail beschreven. Maar hoe herken je het verschil tussen een eetstoornis en wanneer iemand dieet of ‘gezonder’ eet? De grootste verschijnselen zijn wanneer iemand regelmatig eetbuien heeft, waarna diegene wel of niet overgeeft. Ook eten zij te weinig of beperkte producten, waardoor ze te weinig voedingsstoffen binnen krijgen, en vervolgens afvallen of niet goed groeien. Ook begint het eetpatroon een negatieve impact te hebben op hun sociale leven.  

 

Deze stoornis wordt het meest genoemd in de media, en is één van de bekendste in de samenleving. Mensen proberen hierbij eten uit de weg te gaan of de inname van bepaald voedsel te beperken, ook wel binge-purge genoemd. Zij hebben een verstoord lichaamsbeeld en zijn bang om dikker te worden. Zo kunnen zij gevaarlijk ondergewicht hebben, terwijl ze dat zelf niet zo zien. Het risico op medische problemen kan zo erg toenemen, dat het uiteindelijk dodelijk kan zijn. Zelfdoding is daarnaast de op één na meest voorkomende doodsoorzaak van mensen met anorexia nervosa.

 

Met boulimia nervosa hebben mensen eetbuien waarbij ze het gevoel van controle verliezen. Dit wordt gecompenseerd door bijvoorbeeld over te geven, laxeermiddelen te nemen, extreem te sporten, of een combinatie hiervan. Ook zij hebben last van een verstoord lichaamsbeeld. Maar terwijl mensen met anorexia ondergewicht hebben, kunnen mensen met boulimia ondergewicht, normaal gewicht of overgewicht hebben. Hierdoor is deze eetstoornis niet altijd duidelijk zichtbaar.

 

Een eetbuistoornis lijkt veel op boulimia nervosa omdat mensen hier ook veel voedsel in korte tijd eten zonder enige controle. Dit gaat gepaard met gevoelens van schaamte, zwakte of zelfverwijt. Zij zullen dit echter niet compenseren door middel van overgeven of laxeermiddelen, waardoor zij vaak overgewicht hebben. 

 

Mensen die lijden aan NAO/OSFED (‘Niet Anders Omschreven’/ ‘Other Specified Feeding or Eating Disorder’) hebben symptomen die overeenkomen met anorexia nervosa, boulimia nervosa en/ of een eetbuienstoornis. Terwijl mensen normaliter aan anorexia en boulimia denken bij een eetstoornis, worden de meeste patiënten toch gediagnosticeerd met NAO. 

 

Bij ARFID eten mensen te weinig of zeer selectief, waarbij ze bepaalde soorten voedsel vermijden. Dit kan komen door een trauma, waarbij ze zich erg verslikt hebben en bang zijn geworden om nieuwe producten te eten. Ook kunnen mensen die deze stoornis hebben bepaalde structuren, geuren of smaken niet fijn vinden door een psychische afwijking zoals het autisme spectrum stoornis, AD(H)D, hooggevoeligheid of hoogbegaafdheid. ARFID-mensen hebben echter geen verstoord lichaamsbeeld en zijn dus niet bezig met gewicht of afvallen. Wel is de kans op ondergewicht groot omdat ze heel beperkt eten.

 

Pica-patiënten eten producten die niet-eetbaar zijn, zoals aarde, papier, verfschilfers en haar, waar ze ernstige lichamelijke klachten aan overhouden. Wel eten zij daarnaast ook normaal voedsel en zijn ze niet geobsedeerd met hun lichaamsbeeld. Terwijl deze stoornis voorkomt bij mensen van alle leeftijden, wordt het meestal bij kinderen geconstateerd. Vaak hebben zij ook een andere psychische stoornis of verstandelijke beperking.

 

Hierbij wordt het voedsel in de maag geregurgiteerd en herkauwd. De stoornis wordt vooral bij kinderen geconstateerd, maar ook volwassenen lopen ermee rond. De gevolgen hiervan zijn ondervoeding, gewichtsverlies en groeiproblemen. In de ernstigste gevallen kan het tot dood leiden. 

 

In de DSM, een handboek voor psychologen en psychiaters, staan deze eetstoornissen beschreven. Echter zijn er ook stoornissen die hier (nog) niet in zijn beschreven, omdat er bijvoorbeeld nog niet genoeg onderzoek naar is geweest. 

 

Orthorexia nervosa: iemand is obsessief bezig met gezond eten. Het gaat daarbij niet om afvallen, maar om zo gezond mogelijk zijn.

 

Bigorexia nervosa: diegene wil zoveel mogelijk spiermassa opbouwen, wat voorkomt uit een verstoord lichaamsbeeld. Deze diagnose wordt het vaakst gesteld onder mannen.

 

NES: NES, ofwel het nachteten syndroom (NES), eet men alleen in de avond of nacht, wat voor slaapproblemen zorgt. Wel eten zij een normale hoeveelheid en op een normaal tempo.