Nieuwe wetsvoorstel geeft zorgverzekeraars ‘dictatoriale marktkracht’

Volgens de Stichting zullen veel zorgaanbieders stoppen en nieuwe zorgaanbieders afweren. Zij zeggen dat zorgverzekeraars niet voldoen aan de zorgplicht richting hun cliënten en het nieuwe voorstel geeft hun hiermee een uitweg. “Juist nu, met de recente arresten van de Hoge Raad, het moment daar is dat zorgverzekeraars in beweging moeten komen en serieus invulling moeten gaan geven aan het hinderpaalcriterium, komt er een wetsvoorstel dat zorgverzekeraars juist weer meer ruimte gaat geven. De lobby van zorgverzekeraars is niet vaak zó zichtbaar geweest.”

Het ministerie van VWS probeer al jaren een hogere contracteringsgraad van zorgaanbieders te verkrijgen. Echter ervaren zij problemen met het hinderpaalcriterium: naturapolis-verzekerden worden volledig vergoed door gecontracteerde zorgaanbieders. Wanneer zij naar een ongecontracteerde zorgaanbieder gaan, krijgen ze een lagere vergoeding van de zorgverzekeraar. Dit bedrag mag echter niet te laag zijn, waardoor een verzekerde niet zou kiezen voor de ongecontracteerde zorgaanbieder. Momenteel ligt de vergoeding voor ongecontracteerde zorg rond de 75 procent.

Met het nieuwe wetsvoorstel kunnen zorgverzekeraars de vergoeding voor ongecontracteerde zorg verlagen. Zo krijgen ze de uitdrukkelijk de mogelijkheid om een vergoeding uit te betalen die niet de kosten dekt voor de zorgaanbieder. Hierdoor moeten zorgaanbieder gedwongen een deel van het bedrag bij de verzekerde innen.  

 

Het ministerie van VWS kan hier een stokje voor steken “als er afbreuk wordt gedaan aan de kwaliteit, toegankelijkheid of betaalbaarheid van de desbetreffende vorm van zorg of als passende zorg wordt belemmerd”. VWS zou bijvoorbeeld de maximale hoogte van een vergoeding in een bepaalde zorgsector kunnen vaststellen, waarbij de eigen betaling de verzekerde merkbaar moet hinderen. 

Daarnaast moeten zowel zorgverzekeraars als VWS het hinderpaalcriterium naleven, waardoor deze wettelijk wordt verankerd. Ook kan de wetgever bij bepaalde vormen van zorg ervoor zorgen dat er géén korting wordt toegepast wanneer een verzekerde zorg ontvangt van een ongecontracteerde zorgaanbieder.

Volgens de Stichting wordt er in het nieuwe wetsvoorstel de fout gemaakt dat niet-gecontracteerde zorgaanbieders niet bestaan. “Veel zorgaanbieders worden door sommige zorgverzekeraars gecontracteerd maar door andere niet, vaak omdat geen overeenstemming wordt bereikt over het door de zorgverzekeraar opgelegde omzetplafond. Met name nieuwkomers lopen dikwijls tegen het probleem aan dat zorgverzekeraars groeimogelijkheden beperken door een zeer laag omzetplafond aan te bieden. Nieuwkomers kiezen daarom vaak voor risicospreiding: deels gecontracteerd (zonder mogelijkheid van groei) en deels niet-gecontracteerd (met mogelijkheid van groei).

 

Het feit dat een zorgaanbieder vaak deels niet-gecontracteerd is, illustreert bovendien dat het onzinnig is om te doen alsof niet-gecontracteerde zorgaanbieders per definitie ‘duurder’, ‘slechter’ of ‘frauduleuzer’ zijn dan gecontracteerde zorgaanbieders.”

 

Zo wordt er volgens de Stichting het beeld geschetst dat zorgaanbieders er bewust voor kiezen om zonder contract te werken. “De werkelijkheid is dat zij daartoe meestal gedwongen worden doordat een zorgverzekeraar stelt al voldoende zorg te hebben ingekocht of niet bereid is een realistisch omzetplafond af te spreken.” Wel zeggen zij dat er zorgaanbieders zijn die bewust niet voor een contract kiezen, maar dit zou eerder uitzondering dan regel zijn.

De Stichting bepleit dat het hinderpaalcriterium juist beter moet worden gebruikt door het positieve effect op de machtsverhouding in contractonderhandelingen. Ook kunnen onrealistische omzetplafonds beëindigd worden en daarmee ook de wachtlijsten die hierdoor zijn ontstaan. “Het huidige systeem van zorginkoop leidt er namelijk toe dat juist de gecontracteerde zorgaanbieders wachtlijsten kennen. Zij zijn immers gebonden aan omzetplafonds en moeten daarom – daartoe expliciet contractueel verplicht – kiezen voor het spreiden van de zorgverlening. Regelmatig komt het voor dat zowel grote- als kleine zorgaanbieders in de tweede helft van het jaar moeten besluiten tot een patiëntenstop.”